Heel wat vrouwen droegen bij aan interieurarchitectuur, productdesign, grafisch ontwerp of mode. Toch bleven velen onder de radar van erfgoedinstellingen, onderzoekers en verzamelaars. Om daar verandering in te brengen, lanceert het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) Wiki Women Design, een project om vrouwelijke ontwerpers uit de schaduw van de geschiedenis te halen. Wij vroegen ambassadrices Oana Bogdan en Sara De Bondt naar hun motivatie voor dit project en naar hun ervaringen met genderverschillen. 

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe artikels in dit magazine? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!

Wiki Women Design wil vrouwelijke contributies aan de Belgische ontworpen omgeving in de bekendheid brengen en bijdragen aan een meer inclusieve geschiedenis. Met het ontsluiten van de bijdrages van vrouwelijke ontwerpers op Wikipedia wil het project ook bijdragen aan het creëren van vrouwelijke rolmodellen voor toekomstige ontwerpers en aan gendergelijkheid in de ontwerpdisciplines.  Met Wikipedia als universeel platform, schrijfsessies als middel en vijf gerenommeerde vrouwelijke ontwerpers als ambassadrices wil Wiki Women Design deze achterstand inhalen.

Architect Oana Bogdan: "Vrouwen moeten minder bescheiden en zelfzekerder zijn"

Oana Bogdan

Oana Bogdan © Leo Van Broeck

Oana Bogdan kwam 22 jaar geleden uit Roemenië naar België om architectuur te studeren. Ze werkte zich in de Vlaamse architectuurwereld in en startte er haar carrière op. Zes jaar na haar aankomst contacteerde Moniek Bucquoye, een bekend gezicht in de designwereld, haar met de vraag om zich aan te sluiten bij de Beoordelingscommissie Architectuur en Vormgeving. Oana ging in op het voorstel, waarna vele andere jury- en commissie-opportuniteiten volgden. Samen met Leo Van Broeck richtte ze in 2007 architectenbureau BOGDAN & VAN BROECK op. Dankzij de initiële connectie tussen de twee vrouwen én haar harde werk openden zich vele deuren voor Oana. En die deuren wil ze zelf openen voor andere vrouwelijke ontwerpers.

Voor Oana is diversiteit erg belangrijk. “Ik ben ervan overtuigd dat diverse samenwerkingen, zowel op vlak van gender als etniciteit, rijke en interessante resultaten opleveren. Iedereen is creatief op een andere manier, ongeacht geslacht of huidskleur. Als je die verschillende aspecten van creativiteit samenbrengt, krijg je meteen een veel uitdagender product of ontwerp.”

"Dat de rol van vrouwen in de architectuur — nu en door de jaren heen — structureel veel meer aandacht verdient, lijkt me een evidentie. Het oeuvre van deze vrouwelijke architecten moet, veel meer dan nu het geval is, deel uitmaken van ons collectieve geheugen."

Oana Bogdan,

architect, oprichter en zaakvoerder BOGDAN & VAN BROECK

Volgens Oana hebben vrouwen vaak een extra duwtje nodig om in zichzelf te geloven. Net daarom is het belangrijk dat ze gelijke kansen krijgen. “En gelijke kansen is iets heel anders dan gelijkheid,” aldus Oana. “Ik geloof niet in gelijkheid en ook niet in bepaalde quota voor een evenwicht in man-vrouw in de politiek of op de werkvloer. In een wedstrijd moet de beste winnen. Vrouwen en mannen zijn bovendien echt niet identiek, en dat zal zich altijd manifesteren in verschillende interesses en verschillend gedrag. Maar een vrouw die iets ambieert, moet dat even vlot kunnen bereiken. En vrouwen hebben specifieke talenten en een eigen inbreng, zaken waar nu te weinig op geselecteerd wordt. Dus breder kijken naar de talenten en de meerwaarde die een persoon kan bijbrengen, zal vanzelf zorgen voor diversiteit en meer kansen voor vrouwen." 


Grafisch ontwerper Sara De Bondt: "Het is cruciaal om meer vrouwen in de spotlights te plaatsen"

Sara De Bondt

Sara De Bondt

Grafisch ontwerper Sara De Bondt leidt haar eigen studio en werkt voor grote opdrachtgevers zoals Tate, V&A Museum en Haus der Kunst. Momenteel doceert ze ook aan het KASK in Gent. Tijdens één van haar seminaries viel het op dat het moeilijk was om informatie te vinden over vrouwelijke ontwerpers. “Wikipedia is vaak het eerste aanknopingspunt voor studenten wanneer ze research doen”, aldus Sara. “Daarom is het enorm belangrijk dat hier representatieve informatie beschikbaar is en dat betekent dus ook dat er vrouwelijke ontwerpers in moeten voorkomen.”

Toen Sara tijdens een interview voor het boek How to Be a Graphic Designer Without Losing your Soul voornamelijk vragen kreeg over vrouw zijn in de designwereld, begon het haar te dagen. Andere mannelijke ontwerpers mochten in dat interview vertellen over hun werk, terwijl zij vooral over gender werd bevraagd. “Op zo’n momenten merk je dat er nood is aan verandering.” Sara was dan ook meteen enthousiast toen ze als ambassadrice voor Wiki Women Design gevraagd werd.

"Wikipedia speelt een belangrijke rol voor studenten en onderzoekers. Het is vaak een eerste aanknopingspunt bij onderzoek en voor jonge ontwerpers die op zoek zijn naar voorbeelden om zich in te herkennen, kan representatie cruciaal zijn."

Sara De Bondt,

grafisch ontwerper

In 2011 deed Sara De Bondt onderzoek naar grafisch ontwerp en feminisme in het kader van een lezing in Stockholm. Dit onderzoek toont aan dat de meerderheid (55,7%) van de afgestudeerden in 2011 een vrouw zijn, maar slechts 28% van de lezingen over grafisch ontwerp door een vrouw worden gegeven, slechts 37,6% van de artikels over grafisch ontwerp over vrouwelijke grafische ontwerpers gaan en slechts 21% van de expo’s over grafisch ontwerp werk tonen van vrouwen. Verder zijn er meer mannelijke dan vrouwelijke grafische ontwerpers die een studio hebben, prijzen winnen en boeken uitbrengen. Dat is een universeel probleem. Zo kwam Aiga (American Institute of Graphic Arts) in 2019 met een gelijkaardige vaststelling.

Omdat er in de geschiedenis meer mannen zijn opgenomen, refereren we sneller naar hen als voorbeeld, omdat er simpelweg meer over is geschreven. “Het is dus cruciaal om meer vrouwen in de spotlights te plaatsen en zo ons referentiekader uit te breiden.”


Iedereen die wil bijdragen aan Wiki Women Design kan deelnemen aan een van de Wikipedia edit-a-thons of schrijfsessies. Op 16 juni 2021 organiseert het Vlaams Architectuurinstituut in samenwerking met het Design Museum Gent en Flanders DC Wikipedia een edit-a-thon om artikels aan te maken, te vervolledigen of te vertalen over een vrouw en/of de stempel die ze drukte op de Belgische ontworpen omgeving.