Deze monitor geeft een samenvattend overzicht van onze visie op de pijnpunten in de verschillende subsectoren van de culturele en creatieve sector. Dit overzicht is gebaseerd op artikels en analyses van derden en eigen analyses.

We proberen een zo objectief mogelijk beeld te geven van de situatie. Deze beoordeling is een momentopname en zal aangepast worden aan veranderende omstandigheden. We zijn er ons van bewust dat dit overzicht niet exhaustief zal zijn. Sommige lezers kunnen andere interpretaties hebben van de situatie of over andere data beschikken. Indien dat het geval is, laat ons dan zeker jullie argumenten en informatie weten via info@flandersdc.be.

We willen hier wel even wijzen op het specifieke lot van freelancers over alle sectoren heen. Zij zijn zeer zwaar getroffen, want de eerste maatregel die de meeste bedrijven genomen hebben, is het stopzetten van freelance-opdrachten. Daarnaast blijken ook heel wat cultuurwerkers die via een Sociaal Bureau voor Kunstenaars (SBK's) werken ook nog tussen de mazen van het net te vallen wat betreft de maatregelen die de overheid heeft getroffen. De situatie van beide groepen is daarom als zeer precair te bestempelen.

 


Architectuur

  • Inkomstenverlies varieert. Bij sommige bureaus nog vrij beperkt; 1/3de zit echter met een beperkte activiteit
  • Lopende werven kunnen officieel doorgaan indien regels van social distancing kunnen nageleefd worden. Architecten kunnen werven blijven bezoeken. In realiteit is er wel veel vetraging of wordern werven toch gesloten door aannemer of omdat er niet genoeg bouwmaterialen zijn.
  • Vrees voor toekomst: zullen er voldoende nieuwe projecten zijn in een slabakkende economie?
  • Sommige nieuwe (renovatie)projecten worden vandaag al uitgesteld, zeker in de horeca.
  • Niet hoogdringende bezoeken aan bewoonde panden kunnen tijdelijk niet, wat prospectie bemoeilijkt.
  • Digitaal en thuiswerk is in veel bureaus al ingeburgerd en werkt efficiënt.

Audiovisuele industrie

Film:

  • Veel nieuwe producties zijn stopgezet: filmsets zijn gesloten of zeer beperkt.
  • Thuiswerk is bijna onmogelijk behalve voor creatie van nieuwe concepten en scripts.
  • Cinema’s zijn gesloten.
  • Streaming zit in de lift, maar meestal via internationale platforms. Nieuwe businessmodellen waarbij lokale cinema’s een aanbod via streaming aanbieden, komen voorzichtig op.
  • Bedrijven stellen investeringen in bedrijfsfilms uit

Radio en TV:

  • Veel nieuwe producties zijn stopgezet: filmsets zijn gesloten of zeer beperkt (niet in groep).
  • Thuiswerk is moeilijk.
  • Hogere kijk- en luistercijfers. Voor radio zeker ook onine.
  • Minder advertenties, dus minder inkomsten.
  • TV-omroepen dienen stilaan aanbod aan te passen wegens stilzetten producties.

AV-techniek:

  • De meeste technische ondersteunende activiteiten vallen stil. Uit een rondvraag van de  beroepsvereniging van Vlaamse audiovisuele facilitaire bedrijven blijkt dat de overgrote meerderheid van de aangesloten bedrijven en zelfstandigen aankijkt tegen omzetdalingen die variëren van 65% tot 100%.
  • Streamingbedrijven lijken meer opdrachten te krijgen.

Beeldende kunst

  • Kunstenaars die internationaal werken, zien toonplekken of samenwerkingen afgelast of uitgesteld worden.
  • Kunstgalerieën zijn gesloten en kunstbeurzen uitgesteld: (internationale) handel valt sterk terug. 
  • Vrees voor lange termijn: gaan mensen investeren in kunst in een slabakkende economie?
  • Fotostudio’s en -winkels moeten tijdelijk sluiten, waardoor inkomsten wegvallen.
  • Buitenshuis mogen fotografen, behoudens persfotografen, geen opdrachten meer doen, waardoor inkomsten wegvallen.

Communicatie, pr en reclame

  • Een groot deel van de campagnes (sommige bronnen spreken van 50 tot 60%) gaan niet meer door.
  • Geen evenementen, waardoor eventcommunicatie en pr ook stilvallen.
  • Vrees voor de toekomst: nieuwe campagnes worden uitgesteld en wat zijn de marketingbudgetten in een slabakkende economie?
  • Rush op e-commerce leidt tot meer digitale ontwikkelingen.
  • Digitaal en thuiswerk is in veel bureaus al ingeburgerd en werkt efficiënt.

Design

Product en service design:

  • De meeste lopende  projecten kunnen verdergezet worden, enkele worden uitgesteld door klanten.
  • Grootste vrees ligt in pipeline van nieuwe opdrachten: gaan nieuwe producten/diensten een prioriteit zijn voor bedrijven? Het lijkt er alvast op dat de meeste bedrijven dit niet van plan zijn. 
  • Mogelijk nieuwe opportuniteiten op lange termijn: bedrijven en overheden die hun producten, diensten, processen dienen te redesignen aan de nieuwe werkelijkheid.
  • Thuiswerken is vrij algemeen ingevoerd en werkt.

Meubelen en interieurobjecten:

  • Verkoop stokt, fysieke winkels gesloten. Online verkoop biedt mogelijkheden, maar veel (kleine) merken staan hier nog in kinderschoenen. Er zijn meer initiatieven van ‘aan-huis-leveren’ door kleinere merken.
  • Veel productie ligt stil of is beperkt wegens lockdownmaatregelen in binnen- en buitenland.
  • Beurzen en showrooms zijn geannuleerd: nieuwe collecties kunnen niet getoond worden. Wel versnelling van virtuele/digitale platformen (bv. fuorisalone.it)

Grafisch ontwerp:

  • Lopende projecten in opdracht worden verder gezet, maar wel meer afzeggingen dan bij productdesign aangezien opdrachten vaak voor evenementen, optredens zijn (die geannuleerd zijn).
  • Verkoop van eigen grafisch werk in fysieke winkels helemaal stil wegens lockdown. Online verkoop biedt mogelijkheden, maar veel (kleine) merken staan hier nog in kinderschoenen.

Digital design:

  • De meeste projecten kunnen verdergezet worden, enkele worden uitgesteld door klanten.
  • Wel meer opdrachten rond e-commerce en -marketing (zie ook bij communicatie en nieuwe media). Mogelijke opportuniteit.
  • Thuiswerken is vrij algemeen ingevoerd en werkt.

Erfgoed

  • Projecten staan on hold en er is twijfel of ze binnen het voorziene tijdsbestek gaan gerealiseerd kunnen worden.
  • Voor heel wat functies (erfgoedbewakers, technici, onthaalpersoneel, museumgidsen, behouds- en depotmedewerkers) is thuiswerk onmogelijk.
  • Monumenten, musea en andere tentoonstellingsplekken moeten noodgedwongen de deuren sluiten, waardoor ze geen inkomsten meer uit ticketverkoop hebben.
  • (Internationale) bruikleen voor tentoonstellingen komt in het gedrang.
  • Grote vrees voor toekomst: gaan mensen, zelfs na opheffing van de maatregelen, nog omringd door een grote groep naar tentoonstellingen willen gaan?

Gaming

  • Er wordt meer gegamed en de verkoop stijgt. Ook verscheidene Belgische game studio's duiden op betere cijfers.
  • De sector is het gewoon om digitaal en remote te werken, productie kan dus verder gaan (zij het niet met dezelfde efficiëntie).
  • VAF Gamefonds neemt maatregelen om studios die games aan het ontwikkelen zijn sneller een deel van de toegekende subsidie uit te betalen.
  • Maar toch geeft een deel van de Belgische gamestudio's in een Europese enquête aan dat ze inkomenverlies hebben door corona. Dit kan te maken hebben met feit dat een groot deel van de kleinere gamebedrijven hun omzet vooral uit 'work for hire' haalt: leveren van digitale diensten aan andere bedrijven (bv. web development). Deze opdrachten van buiten de gaming industrie stokken. 
  • 'Work for hire': vrees voor toekomstige projecten.

Gedrukte en digitale media

Digitale media:

  • Meer mediaconsumptie. Geen data over al dan niet stijging van abonnementen.
  • Advertentiemarkt vertraagt enorm.
  • Digitaal en thuiswerk is in veel organisaties al ingeburgerd en werkt efficiënt.

Kranten en magazines:

  • Meer mediaconsumptie met stijging van abonnementen.
  • Advertentiemarkt vertraagt enorm. Zeker voor gratis kranten is dit zeer problematisch.
  • In Vlaanderen is 1 op de 4 beroepsjournalisten zelfstandig aan de slag. Velen onder hen werken als cultuur-, sport-, regio- of gerechtsjournalist en zagen door alle afgelastingen hun opdrachten fel slinken.
  • Digitaal en thuiswerk is in veel organisaties al ingeburgerd en werkt efficiënt.

Literatuur:

  • Fysieke boekenwinkels zijn gesloten waardoor verkoopinkomsten voor auteurs en uitgeverijen dalen.
  • Literaire events, beurzen, auteurslezingen e.d. zijn tijdelijk afgelast wat tot een verlies aan inkomsten leidt.
  • Inkomsten uit e-commerce waren voor corona wel al stijgende. Geen data over effect van corona hierop, maar de veronderstelling is dat dit stijgt.

Mode

  • Fysieke winkels zijn gesloten, verkoop stokt volledig.
  • E-commerce stijgt, maar veel (kleine) merken staan hier nog in kinderschoenen. Er zijn meer initiatieven van ‘aan-huis-leveren’ door kleinere merken.
  • Veel winkels hebben gemaakte bestellingen geannuleerd. Modeontwerpers hadden wel de productiekosten.
  • Veel productie ligt stil wegens lockdownmaatregelen in binnen- en buitenland.
  • Beurzen en showrooms zijn geannuleerd: nieuwe collecties zijn niet getoond en dus niet verkocht kunnen worden.
  • Onduidelijkheid of men nu al aan nieuwe collectie-ontwikkeling moet starten: blijvend effect op omzet
  • De opheffing van de maatregelen zal waarschijnlijk samenvallen met het begin van de soldenperiode. Men begint verkoop direct met kleinere marges. Anderzijds wijzen grote ketens op het feit dat mensen bij uitstel van solden in het buitenland gaan kopen.
  • Crisis leidt tot reflectie over model van mode-seizoenen.

Muziek

  • Optredens en festivals worden afgelast en blijven verboden tot einde augistus. Zowel voor artiesten, sessiemuzikanten, concertzalen, organisatoren, technici, podiumbouwers als boekingskantoren betekent dit een groot inkomensverlies.
  • Buitenlandse optredens zijn uiteraard ook stilgevallen wat doorbraak naar nieuwe markt verhinderd.
  • Repetities in groepsverband staan on hold.
    • Fysieke verkoop valt stil, maar was sowieso klein aandeel. Streaming blijkt paradoxaal genoeg ook te dalen (mensen gebruiken bij quaraintaine thuis meer - het gratis - Youtube).Radiocijfers gaan dan weer wel naar boven.
  • Grote vrees voor toekomst: gaan mensen, zelfs na de opheffing van de maatregelen, nog in groep naar optredens en festivals willen komen?

Nieuwe media

  • Meer gebruik van apps: mobiliteitsapps dalen wereldwijd, maar downloads van andere apps (bv; voeding) stijgen snel;
  • Thuiswerken is ingeburgerd en werkt efficiënt;
  • Rush op e-commerce doet vraag stijgen.
  • Social media wordt meer ingezet in communicatie.

Podiumkunsten

  • Voorstellingen worden afgelast. Zowel voor artiesten, gezelschappen, theaters, organisatoren, technici, podiumbouwers betekent dit een volledig inkomensverlies.
  • Voor de meeste mensen uit de sector is thuiswerken onmogelijk.
  • Nieuwe businessmodellen van online streaming van voorstellingen komen voorzichtig op maar zijn nog lang niet ingeburgerd bij publiek.
  • Repetities in groepsverband staan on hold.
  • Grote vrees voor toekomst: gaan mensen, zelfs na de opheffing van de maatregelen, nog omringd door grote groep naar voorstellingen willen komen?