Ik studeerde geschiedenis en nadien cultuurmanagement en wou graag iets doen met de zakelijke aspecten waarmee creatieven te maken krijgen. Ik vind het enorm fascinerend hoe gepassioneerd zij kunnen zijn, maar regelmatig een reality check inlassen is voor hen echt wel cruciaal. Ik kan echt onder de indruk zijn van de gedrevenheid die ze in zich hebben, maar als je dan merkt dat ze dingen over het hoofd zien die noodzakelijk zijn om verder te kunnen gaan, vind ik dat zo jammer. Dat is eigenlijk mijn drijfveer (lacht). Ondertussen werk ik vier jaar bij Flanders DC en leerde er heel veel 'on the job'.

Voor Flanders DC werkte ik bij een SBK — sociaal bureau voor kunstenaars — waar ik alles over arbeidswetgeving en contracten van dichtbij leerde kennen. Ook zaken als het kunstenaarsstatuut en de aspecten rond hoofd- en bijberoep ken ik door en door. Ik heb veel gesprekken met startende bedrijven over hoe ze hun businessmodel moeten aanpakken. Aangezien ik ook Labs bij Flanders DC organiseer, ontdek ik ook constant nieuwe zaken, waardoor ik echt de vinger aan de pols houd.

Er bestaan eigenlijk drie mogelijkheden: via een onkostenvergoeding (kleine vergoedingsregeling), als zelfstandige of als werknemer (al dan niet via een SBK).

De kleine vergoedingsregeling of KVR kan je gebruiken voor artistieke opdrachten, in een opstartfase of voor occasionele (kleine) opdrachten. Je kan dit combineren met een statuut van zelfstandige of werknemer. Het is interessant omdat je bij een onkostenvergoeding geen sociale bijdragen of belastingen betaalt, maar je bouwt wel geen rechten op zoals pensioen of vakantie. En het aantal dagen en het bedrag dat je op deze manier mag verdienen, is strikt gelimiteerd. Om gebruik te maken van de KVR is het aanvragen van een kunstenaarskaart verplicht.

Werken als zelfstandige betekent dat je je eigen werkgever bent en je heel gemakkelijk voor verschillende opdrachtgevers kan werken. Dat kan in hoofd- of bijberoep. Voor het bijberoep heb je nog een hoofdberoep nodig als werknemer, hoewel er voor artistieke profielen aparte regels bestaan. Zo kan je voor artistieke prestaties in bijberoep starten terwijl je van een werkloosheidsuitkering geniet.

Daarnaast kan je ook actief zijn als voltijdse of deeltijdse werknemer en kan je ook voor korte opdrachten voor verschillende opdrachtgevers werken via een SBK, een soort van interimbureau voor creatieve beroepen. Het principe van een zelfstandige die werkt voor verschillende opdrachtgevers maar dan met het statuut als werknemer wordt hierbij gesimuleerd.

Doordat het systeem van een SBK het systeem van het zelfstandigenstatuut wat kopieert, kan hier soms verwarring over bestaan, maar je bent dus effectief werknemer.

Je hebt dus, net zoals een werknemer, recht op pensioen, vakantie, kindergeld en werkloosheidsuitkering.

Het SBK is je officiële werkgever en het bedrijf waarvoor je een opdracht uitvoert is je opdrachtgever, een soort van driehoeksrelatie dus zoals bij gewoon interimwerk.

Het voordeel van een SBK is dat je vlotter korte contracten kan combineren voor verschillende opdrachtgevers. Ook is de SBK verplicht om je uit te betalen, ook al heeft je opdrachtgever zijn factuur nog niet betaald. Dit kan bij zelfstandigen soms wel eens anders lopen.

Een laatste voordeel is het werken met auteursrechten. Indien je iets nieuws creëert, kan je een deel van je bedrag laten uitbetalen in auteursrechten. Het andere deel wordt uitbetaald in loon. Het voordeel van auteursrechten is dat je enkel belastingen en geen sociale zekerheid betaalt op dat bedrag, een netto voordeel dus.

Het kunstenaarsstatuut is een verwarrende term, want het is eigenlijk een voordeelregeling voor creatieven op de werkloosheidsuitkering. Eens je je erkenning van kunstenaarsstatuut hebt, zal je uitkering niet of minder gemakkelijk zakken naar een lagere schijf van uitkering, iets wat bij 'gewone' profielen automatisch gebeurt. Een mooi voordeel dus.

De werkloosheidsuitkering is enkel van toepassing voor werknemers, dus ook voor het kunstenaarsstatuut moet je als werknemer actief zijn en niet als zelfstandige.

Hoe dat juist in elkaar zit, is redelijk technisch en bekijk je best wanneer je als werknemer aan de slag bent en jouw functie als artistiek wordt gezien en dus in aanmerking komt voor het kunstenaarsstatuut.

De officiële regel luidt: “Elke persoon die zich bezighoudt met de creatie en/of uitvoering of interpretatie van artistieke oeuvres in de audiovisuele sector, beeldende kunsten, muziek, literatuur en podiumkunsten, theater en choreografie.” De interpretatie en dus wie effectief in aanmerking komt, kan soms verschillen. Dit check je best op voorhand. Maar wat zeker is: het lesgeven of geven van artistieke workshops in die sectoren, komt niet in aanmerking. Designers, modeontwerpers, gamedevelopers,... helaas ook niet.

Het eerste van dit jaar, het Lab Community marketing, is ondertussen al voorbij, maar nu staat er nog een Design Lab Verkoopovereenkomsten voor ontwerpers op 22 maart (uitverkocht maar inschrijven op de wachtlijst kan nog!), een Fashion Lab Merchandising & collectieplanning op 30 maart en een Fashion Lab Duurzaamheid in de praktijk op 8 mei op het programma. Op 15 mei is er opnieuw een Fashion Lab Starten in de mode en op 7 juni maar liefst twee Design Labs, eentje over de opbouw van je portfolio en eentje waarbij je feedback op je portfolio krijgt. Snel inschrijven is de boodschap!