De dagen van het lineaire consumptiemodel, met ‘take’, ‘make’ en ‘waste’ als basisprincipes, zijn geteld. Vanuit alle kanten weerklinkt protest op deze onhoudbare productie- en levenswijze – en vanuit de creatieve sectoren weerklinken tal van duurzame alternatieven, geïnspireerd op de circulaire economie.

Deze vijfdelige artikelreeks neemt verschillende alternatieven onder de loep. ‘Slow design’ kwam in het eerste deel aan bod, en nu is het de beurt aan ‘hergebruik en herbestemming’. Staan nog op de agenda: innovatieve verdienmodellen, de ‘prosumer economy’ die het onderscheid tussen consument en producent doet vervagen en tot slot het omzeilen van de ‘middle man’ in de zogenaamde ‘platformeconomie’.

Het vervangen van een wegwerpproduct door een duurzaam product was een van de principes van ‘slow design’ die in de kijker stonden bij de start van deze reeks. Maar soms kan je nu eenmaal niet anders dan ‘single-use producten’ maken. Dat druist niet per se tegen de duurzaamheidsgedachte in, tenminste als je ervoor zorgt dat ze op een of andere manier een tweede leven krijgen.

Een product voorgoed afdanken blijkt vaak onnodig, aangezien er allerlei ingrepen bestaan om die grondstoffen die bloed, zweet en tranen hebben gekost een langer leven te geven. Denk aan hergebruik, herontwerp of upcycling. Hoewel dit zogenaamde ‘eco-efficiënte strategieën’ zijn, is het wel belangrijk om te beseffen dat ze het werkelijke probleem natuurlijk niet oplossen, namelijk: de toename in productie en consumptie.

• Hou hergeboorte voortdurend in je achterhoofd door alle herstel-, hergebruik-, herontwerp- en recyclagemogelijkheden zorgvuldig af te wegen. Iedereen kan deze strategie toepassen. Duurzame events en voorstellingen maken die afweging bijvoorbeeld het best voor hun catering, hun decors, hun kostuums, hun vlaggen, hun affiches,… Te veel om op te noemen, en misschien ook te veel om zelf aan te denken. Vandaar dat De Groene Vent klaarstaat om te helpen.
• In architectuurkringen verwijst het buzzword ‘herbestemming’ naar het feit dat volledige gebouwen een andere invulling kunnen krijgen dan oorspronkelijk gepland. “Het is geen toeval dat Open Monumentendag en de Dag van de Architectuur samenvielen dit jaar,” aldus Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck.
• Veranderingsgerichtbouwen, of meerdere bestemmingen toekennen aan één gebouw, is een andere belangrijke evolutie binnen de architectuur. Voor één functionaliteit designen heeft geen zin: elk gebouw moet zich kunnen aanpassen doorheen de tijd. Daarbij worden er bovendien meer en meer materialen hergebruikt, vanuit het principe van een gebouw als materialendatabank.

Sleutelwoorden bij hergebruik en herbestemming zijn multi-use, upcycling, tijdelijke invulling, materialendatabank, veranderingsgericht.

Enkele voorbeelden:

• Het tapijt Rope Rug dat Sep Verboom in samenwerking met Papilio ontwierp, is vervaardigd uit oude scheepstouwen.  
• HNST wil met een grote inzamelcampagne oude jeans 'oogsten', die vervolgens gerecycleerd wordt tot vezels en omgezet in gloednieuw garen waar opnieuw jeansdoek van geweven wordt.
• Rotor Deconstruction, de winnaar van de Henry van de Velde Company en Ecodesign Pro Award 2016, is een vzw die inzet op het recupereren van bouwmaterialen die vrijkomen bij afbraak.
• RE-DO maakt bijzondere schriftjes, planners en notablokken van misdrukt papier of overstock. 
• Voor Nnof is te vervangen kantoormeubilair niet langer afval. Het is de grondstof waarmee de Nnof-interieurvormgevers nieuw meubilair ontwerpen dat past in de nieuwe kantoorinrichtingsconcepten.
• Onbetaalbaar werkt met gerecupereerde materialen om nieuwe objecten te creëren. Tegelijk nodigen ze mensen uit om na te denken over wat we wegwerpen en om stil te staan bij het verhaal en de identiteit van een object.
• Flagbag herwerkt promomateriaal zoals vlaggen en spandoeken tot unieke producten, waaronder laptophoezen, fietstassen en portemonnees. 
• Brussels Beer Project hergebruikt oudbakken brood als basis voor het Babylone-bier. 
• Vitra Circle biedt sinds kort showroom- en stockmodellen van Vitra, Artek en Belux aan na vakkundige reiniging, herstelling of restauratie.
• Doek vzw ontwikkelt samen met partners en bedrijven diverse concepten en projecten rond duurzaam omgaan met textiel en mensen. Tijdens het project TexUp behandelden ze bijvoorbeeld de vraag "Kunnen we een circulair en lokaal verhaal schrijven met de textielreststroom van een Antwerps hotel?"