Brazilië zit in een crisis: een economische en een politieke. Dat voel je aan alles. Overal worden mensen ontslagen (met duizenden tegelijk) en zijn er protesten. Maar het geloof in de creatieve en culturele industrie blijft wél overeind. De overheid investeert enorm in musea, designcentrums, festivals en bescherming van erfgoed. Maar nog opvallender is dat de bedrijfswereld zelf de sector ziet als zeer belangrijk voor de toekomst. Crab is een interactieve ontmoetingsplaats en museum van de ambachten (onze musea kunnen hier echt iets van leren). Volledig opgezet door Sebrae, een organisatie te vergelijken met Unizo hier in Vlaanderen, is dit dus een privé-initiatief. Firjan, de VOKA van Rio de Janeiro laat ons zeggen, investeert omgerekend een 36 miljoen euro in een huis van de creatieve economie in het dure centrum van de stad. Met daarna nog jaarlijks tussen de 9 en 12 miljoen euro aan middelen om de werking van het opleidingscentrum, de verschillende fab labs, de incubator,… te betalen. Allemaal middelen die voor jobs moeten gaan zorgen nu de traditionele maak-, automotive, en olie-industrie slabakken. In de creatieve sector zitten de jobs voor Rio, is men overtuigd.

Bijna 9.500 kilometer liggen tussen Vlaanderen en Rio. En toch konden we soms bijna zweren dat we bij Vlaamse incubatoren of bedrijven te gast waren. Zo vertrouwd klinken de uitdagingen en de oplossingen. Rio Creativo is een incubator, coworking space en academie waar start-ups uit de creatieve sector terecht kunnen, gratis of aan sterk verlaagde prijzen. Dit moet ervoor zorgen dat creatieve starters, die vaak minder toegang hebben tot kapitaal dan hun high tech collega’s, toch de kansen krijgen om in het zeer dure Rio aan de slag te kunnen. Het Carioca Design Center wil dan weer aan de gewone mens in Rio duidelijk maken wat design juist is en waar het voor staat: niet enkel (duur) meubilair, maar vooral een discipline die helpt om het leven te vergemakkelijken. Traditionele kleine zelfstandigen zoals bloemisten, schoenmakers of volkscafés krijgen ook in Rio klappen van de trendy hippe nieuwe zaken, de ketens en het internet. Met het programma helpen designers, via het Design Center, deze ‘ouderwetse’ zaken om nieuwe klanten te winnen. En tot slot, audiovisuele en gamingbedrijven doen er ook beroep op een film- of gamefonds voor financiering van hun projecten. Het komt allemaal net zoals bij ons voor.

Je voelt echter wel dat er met meer ondernemerschap heel grote projecten aangepakt worden. We hadden het al over het huis van de creatieve economie van Firjan en Crab van Sebrae. Maar er is ook Malha, een heel hip ‘huis van de mode’ waar tientallen modemerken een groot gezamenlijk productieatelier, een eigen shop en een netwerk- en opleidingsplaats vinden. Dit wordt gedragen door twee ondernemers. Zij sluiten deals met C&A, Nike en andere grote brands die op hun beurt graag deel uitmaken van deze nieuwe scène. Het zijn zaken die in Vlaanderen toch meestal volledig of gedeeltelijk door de overheid worden gedragen.

Moeten we nu jaloers zijn? Op zich niet, want de ondersteuning die we bieden in Vlaanderen is zeer gelijklopend. En al zeker niet omdat wij net uit een crisis aan het kruipen zijn en zij er midden in zitten. Maar het grote vertrouwen dat het bedrijfsleven en werkgeversorganisaties er in de creatieve industrie hebben als redder van hun economie, werkt wel aanstekelijk. Aan ons om te zorgen dat het hier ook zo ver komt.

Het Districts of Creativity Network organiseerde zijn negende 'Reverse Mission', waarbij de 13 partners van het internationale netwerk samen met ondernemers, beleidsmakers, onderzoekers en stakeholders een bezoek brachten aan Rio de Janeiro om de creativiteit en innovatie in de stad te onderzoeken. Flanders DC is de initiator en coördinator van het Districts of Creativity Network.