Door het bombardement aan succesverhalen rondom ons durven we al eens te vergeten dat deze niet de norm zijn. Daarnaast leven we in uitdagende tijden waarin mentaal welzijn een prioriteit is geworden. We gingen ten rade bij experte Marianne van der Wielen. Wat zijn haar tips voor creatieve ondernemers en voor welke valkuilen waarschuwt ze?

© Herlinde Demaerel

© Herlinde Demaerel

Marianne van der Wielen is ondernemerscoach bij Liantis. Ze is tevens gediplomeerd meubelmaker en docent beeldende vormgeving. Eerder bevorderde ze als gastdocente het creatief denken in de kunstrichtingen aan de Karel de Grote Hogeschool.


Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe artikels in dit magazine? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!

“Sommige elementen in onze job putten ons uit, van andere aspecten krijgen we net energie”

“Het realiseren van hun langgekoesterde droom en de nauwe relatie met hun product maakt creatieve ondernemers extra vatbaar om de grenzen op te zoeken. Het najagen ervan kan leiden tot mentale problemen. Maar we ervaren het allemaal in mindere of meerdere mate: sommige elementen in onze job putten ons uit, van andere aspecten krijgen we net energie. Tijdsdruk en te hoge verwachtingen zijn slechts enkele elementen die ons uitputten.” Misschien staat ons op middellange termijn ook nog een impact van de coronapandemie te wachten, waarin we zelf ons werk indeelden, maar waar die autonomie ook leidde tot meer druk. “Mindere momenten overkomen ons allen, maar er is soms onvoldoende aandacht voor de knipperlichten. Meer dan eens wordt er in het rood gegaan, met machteloosheid of frustraties tot gevolg. Het is echter geen reden om de handdoek in de ring te gooien. Door het herkennen van de alarmsignalen laat je je bovendien minder makkelijk uit het veld slaan.”

“Wie thuis ondernemerschap gezien heeft, is er meer vertrouwd mee”

Creatief ondernemerschap is één grote stretchoefening tussen ontwerpen en ondernemen zonder one fits all-oplossing. Veel ontwerpers zijn perfectionistisch en hebben grote verwachtingen van de voldoening die hun job hen levert. Het leidt meer dan eens tot gepieker. “Kopzorgen zijn overal. Maar al te vaak blijven ze binnenskamers of onderhuids. De ene gaat er beter mee om dan de andere en heeft een realistisch beeld van zijn talenten of richt zich op haalbare doelen. Wie thuis ondernemerschap gezien heeft, is er meer vertrouwd mee. Een goed voorbeeld vergroot de kans op goede volgers. Kom je niet uit een ondernemersfamilie, dan staat je omgeving misschien meer huiverachtig tegenover het opnemen van het zelfstandigenstatuut? En dat is an sich al minder bevorderlijk om bij vraagstukken of twijfel open kaart te spelen, laat staan hulp te zoeken. Waardoor zaken misschien weer langer bedekt blijven.”

“Wie vastloopt, moet zich durven laten omringen”

“Idealiter koppelen creatieve ondernemers hun excellente ontwerptalent aan degelijk ondernemerschap en een klare blik op de financiën. Hoe je ervan wil leven, bepaal je zelf, maar je moet er, tenzij je deeltijds elders werkt, wel de rekeningen kunnen van betalen. Dat een creatieve ondernemer gedwongen wordt om erover na te denken hoe hij zijn inkomen wil verwerven, is alvast goed. Door jezelf in vraag stellen en prioriteiten juist in te schatten, vermijd je stress in een latere fase. Ondernemen en ontwerpen hoeven elkaar niet te verdringen. En wie vastloopt, moet zich durven te laten omringen door een mentor met ondernemingservaring.” Hulp vragen dingt niet af op het creatieve, integendeel. Het helpt alleen maar om een gezonde onderneming op te bouwen. “Spreek ik over duurzaam ondernemen, dan betreft het zowel het professioneel overleven als het behoud van de voldoening. Zonder dat je continu in het rood gaat en op een manier dat je er jezelf in herkent. Duurzaamheid is een en-en-verhaal. Het start met iets dat je graag doet en zo blijft het idealiter ook. Want als de goesting er om allerlei, niet goed ingecalculeerde besognes, niet meer is, dan riskeer je in een vicieuze cirkel terecht te komen.”

"Door jezelf in vraag stellen en prioriteiten juist in te schatten, vermijd je stress in een latere fase."

Marianne van der Wielen,

Liantis

“Wat betekent duurzaam ondernemerschap concreet voor mij?”

“Zelfzorg is belangrijk. Want mentaal zijn ondernemers gevoeliger om in het rood te gaan dan werknemers. Als coach geef ik als advies: beeld je in hoe je je leven wil vormgeven en hanteer dat beeld om jouw keuzes te realiseren. Dat kan voor jou iets anders zijn dan voor jouw collega. Vaak voldoen we meer aan onbewuste dan bewuste verwachtingen. Finaal betekent het voor mij niet enkel ‘waar ik met mijn product wil voor staan’, maar waar wil ik als persoon voor staan? Wat houdt duurzaam ondernemerschap concreet voor in mij? Financieel succes is daarbij slechts één meetschaal. Maar zichzelf bevragen is voor sommigen al een behoorlijke uitdaging. En meestal volgt er ook niet onmiddellijk een antwoord.”

“Perfectionisten hebben de grootste kans om in het rood te gaan”

“Creatieve ondernemers werken vaker dan anderen geïsoleerd in hun atelier of werkplek. Hun werk loslaten ervaren ze als moeilijk en het onderhouden van een sociaal netwerk schiet er bijgevolg al eens bij in. Dat maakt perfectionisten tot de grootste kanshebbers om in het rood te gaan. Een creatief vak laat zich niet altijd afbakenen tijdens de kantooruren. Toch is het belangrijk dat ze hun werk kunnen loslaten. Het altijd bereikbaar willen zijn — of denken dat men dat moet — is één van de voornaamste redenen van een burn-out. Het begrip ‘falen’ mag in die zin echt wel geneutraliseerd worden. Iedereen kan pech hebben. Het veilig vallen is daarbij een aandachtspunt, want er is een kleiner sociaal vangnet voor zelfstandigen. En ook daardoor leeft het gevoel dat men langer moet doorgaan. Bovendien is er de angst om klanten te verliezen als ze langere tijd uitvallen. We mogen veel minder streng zijn voor onszelf. Wellicht is dat nog het allerbelangrijkste advies.”


Enkele tips

  1. Hou kopzorgen niet binnenskamers.
  2. Wees minder streng voor jezelf.
  3. Weet je geen raad, laat je omringen.
  4. Besef dat je niet altijd bereikbaar moet zijn.
  5. Ga je werkruimte uit en geef aandacht aan je sociaal netwerk.
  6. Aarzel niet om hulp te vragen.
  7. Heb aandacht voor jouw financiën.
  8. Durf zaken uitbesteden.