• is geboren in Brussel en werkt in Antwerpen
• is curator en kunstenaar
• richtte in 2019 Please Add Colour op om jonge artiesten van kleur hun weg te helpen vinden in de kunstwereld
• is jurylid van FOR THE NOW (voorheen Contemporary Design Market) 
• organiseert de zevende editie van Radiant Nights in De Singel
• lanceert de podcast Behind the F(r)ame met Nadia Bourabain en Melissa Kurkut

Toen ik onderzoek deed naar mensen van kleur in het kunstonderwijs, leerde ik dat amper 1% van de beeldende kunststudenten in Antwerpen van kleur was. De commerciële wokeness is een vrij recent gegeven en dus heeft het schoolsysteem zich nog niet helemaal kunnen aanpassen. Al voelen steeds meer instituten zich door de verandering van het sociale klimaat onder druk gezet om inclusiever te zijn. Ik deed mijn research in 2019, dat is ook het jaar waarin ik Please Add Color oprichtte. Dus het is nog wat vroeg om de impact te kennen. Misschien kunnen we binnen tien jaar even terugblikken?

Het gaat om een structureel probleem dat begint bij de opleiding. Witte docenten selecteren studenten vanuit hun achtergrond en beeldtaal. Ze hebben een oog voor witte kunst, dat is aangeleerd. Wanneer studenten van kleur hun werk voorstellen, zijn daar veel vragen bij. Het is vreemd, valt buiten het bekende kader.

“Toch zijn er veel gekleurde invloeden in de kunst.”

Het probleem is dat het gekopieerd wordt en niet erkend. De meeste mensen zijn zich niet bewust van die invloed, zelfs mensen van kleur niet. Er is onvoldoende opvoeding rond kunst wat dat betreft. Onze slogan is dan ook redrawing the landscape. Het landschap is er al, maar we moeten het hertekenen. En dat gaat in beide richtingen. Zowel artiesten van kleur als traditioneel witte instellingen moeten de nieuwe taal van de kunstwereld leren. Die wordt niet langer alleen gevormd door een witte blik.

Ik ging in gesprek met de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Ook met de docenten. Zij willen weten hoe ze voor meer inclusie kunnen zorgen. Ik wil weten hoe de kunstopleidingen er in elkaar zitten en of die onze huidige tijden weerspiegelen. Lesgeven als gastdocent en tentoonstellingen opzetten met de Academie zijn een goed begin. Hun docenten hebben evengoed referenties nodig om de kunsttaal van mensen van kleur te begrijpen. Zo kunnen we de deur openen voor de invloed van studenten van kleur.

De organisatie zat ermee in dat er zo weinig designers van kleur deelnamen en besloot daar verandering in te brengen. Niet alleen door designers van kleur aan te trekken, maar ook structureel, zoals bijvoorbeeld met een meer diverse jury. Door mensen van kleur zoals mezelf bij de jury te betrekken, krijg je een bredere blik op de inzendingen. Bij de selectie staan kwaliteit en potentieel natuurlijk centraal, maar het was opvallend hoeveel meer designers met een migratie-achtergrond zich voor deze editie inschreven. Omdat we het ook op onze eigen kanalen deelden, bereikte de organisatie een nog breder publiek. Veel van onze volgers hadden nog nooit van de Contemporary Design Market (FOR THE NOW) gehoord.

Bij de FOR THE NOW werd al jaren intern gepraat over meer inclusie. Met onder andere het project ‘Binôme’ stimuleren ze dit van binnenuit door een dialoog te creëren tussen een ontwerper van Belgische afkomst en een kunstenaar met een andere culturele achtergrond. Beide deelnemers onderzoeken wie ze zijn, wat hen onderscheidt en welke waarden ze hoog in het vaandel dragen.

Inclusie is een vaag begrip dat evengoed over invaliditeit of gender kan gaan. Je moet specifiek zijn. Door zowel een manifest voor de deelnemers als de jury op te stellen, kon de FOR THE NOW de aanpak van inclusie concreet maken. Wij werden als jury ook actief betrokken bij dat manifest en konden vanuit ons perspectief alternatieven bieden.

Het zou een mooi voorbeeld zijn, maar initiatieven rond diversiteit blijven nog al te vaak projectgebonden en dus tijdelijk. We moeten niet alleen vragen waar de designers van kleur zijn of waar we hun werk kunnen zien, maar ook: Waar is het publiek van kleur? Daarvoor moet onze gemeenschap zelf inzetten op een infrastructuur. We hebben zo veel losstaande platformen die streven naar meer vertegenwoordiging, maar de verbinding ontbreekt. We zijn vaak slechts van de tweede generatie in België en schipperen ergens tussen overleven en actie ondernemen. Die staat van overleven is wat langetermijndenken tegenhoudt. We moeten duurzamer leren samenwerken over verschillende disciplines heen, maar ook met witte instellingen om elkaars noden te begrijpen. Leren hoe we elkaar kunnen ondersteunen om dan in hetzelfde verhaal te stappen.

“Niet alleen praten, maar doén.”

Net als bij bamboe gaat er veel energie naar ondergrondse groei, maar dan schiet je daar wel plots sterker dan staal uit. Daar is passie en toewijding voor nodig, maar vooral discipline.

Toen ik met Please Add Color begon, was dat uit mijn frustratie over het gebrek aan duurzame samenwerkingen. Ondertussen is het groter geworden dan mezelf. Doorheen de jaren heb ik collabs met andere platformen opgezocht, coaches en instellingen bij ons werk betrokken. Nu richten we ons niet langer alleen op jonge kunstenaars van kleur. Op 29 september nemen we deel aan Antwerp Circular van Nina Maat. Dat festival wil duurzaamheid voor iedereen toegankelijk maken. We cureren ook de zevende editie van Radiant Nights in De Singel op 17 en 18 februari 2023. Het wordt een sterk tweedaags programma met naast een tentoonstelling ook een dans- en theatervoorstelling. Het is een belangrijke stap om in zulke grote, gevestigde instellingen een voorbeeld te stellen.

Please Add Color heeft een dynamische missie die altijd evolueert. We willen ook nieuwe initiatieven ondersteunen met de nodige middelen, informatie en ruimte. Ons team uitbreiden en in nieuwe locaties aan de slag gaan.

We hebben altijd al over de grenzen heen gedacht en gewerkt. Ik denk eraan om eventueel uit te breiden buiten België, maar je hoeft het zelfs zo ver niet te zoeken. Knokke telt tientallen galerijen en ook die zijn voornamelijk wit. Ik werkte er samen aan een groepstentoonstelling met één van onze vaste artiesten, Samuel Lemba. In België is er weinig contact tussen Waalse en Vlaamse artiesten, maar daar hebben wij altijd op ingezet. En sinds vorig jaar betrekken we ook meer kunstenaars uit Nederland bij onze projecten. Zo lanceren we in de herfst onze podcast Behind the F(r)ame, gehost door Melissa Kurkut, oprichtster van het virtuele Milele Museum, en student-journaliste Nadia Bourabain. Zowel gevestigde artiesten als jong talent uit verschillende disciplines van het cultuur- en kunstenlandschap zullen er hun inzichten delen.