Grondstoffen worden almaar schaarser, terwijl onze afvalberg mythische proporties aanneemt. Het daagt stilaan: onze lineaire levensstijl wordt niet alleen onverantwoord, maar simpelweg onhoudbaar. Enter de circulaire economie, die allerlei strategieën hanteert om grondstoffen zo efficiënt en zo lang mogelijk te gebruiken, zonder afval te veroorzaken.

Dat creatieve beroepen heel wat inspiratie kunnen halen uit die circulaire economie, blijkt onder meer uit deze vijfdelige artikelreeks, waarin telkens één probleem van het lineaire consumptiepatroon wordt gecounterd door middel van een veel duurzamere strategie. Zo deelde ‘slow design’ in deel 1 rake klappen uit aan zijn voorganger ‘planned obsolescence’, terwijl ‘hergebruik en herontwerp’ het in deel 2 mochten opnemen tegen de wegwerpcultuur. In dit derde deel komen onder meer nieuwe, service-gerichte businessmodellen aan bod die een tegenwicht bieden voor pure productverkoop. Delen 4 en 5 reserveren we voor respectievelijk de ‘prosumer economy’ en de platformeconomie.

De circulaire economie wil te snelle consumptie, overconsumptie of verspilling tegengaan. Niet alleen design speelt dan een sleutelrol; je kan ook veel bereiken door te focussen op de service rond een product. Door aandacht te schenken aan de beleving en de betrokkenheid van de consument, versterk je de relatie tussen de gebruiker en het product (dat hij of zij nu niet zomaar zonder nadenken in de vuilnisbak zal kieperen …).

In deze context doen enkele nieuwe businessmodellen hun intrede:

• Verdienmodellen die dienstverlening centraal zetten. ‘Customization’, ‘op maat van de klant’, ‘samen mét de klant’, … Het zijn allemaal kernbegrippen binnen dit type businessmodel. Denk bijvoorbeeld aan de creative store van Stanley/Stella, die een heel nieuwe benadering is van wat een kledingwinkel kan zijn. Er is geen stock, enkel basics die voor je ogen bedrukt of geborduurd worden met een design naar keuze. De creative store is tegelijk ook een café, een hangplek, een ruimte voor creatieve workshops of concerten. Bij Cycloop kan je je oude fiets customizen om hem weer helemaal rijklaar én goodlooking te maken. 
• Terugname- en herstelservices zoals je ziet bij Nudie Jeans. Het duurzame jeansmerk biedt gratis herstelling aan bij al haar producten. In 2017 werden al 44.021 jeansbroeken hersteld in de Nudie Jeans repairshops. Het verlengen van de levensduur van kleding of apparaten zit ook in België in de lift, denk maar aan het succes van repaircafé's. 
• Leaseconstructies ter vervanging van pure productverkoop. Er wordt meer betaald op basis van gebruik, en abonnementbedrijfjes schieten in elke sector als paddenstoelen uit de grond. Voor kinderen zijn er niet enkel speelgoedabonnementen zoals die van againagain! of Puur Plezier, ook de kleertjes van je kleine grut kan je huren bij een online kledingbibliotheek zoals Happy Kiddo. Zijn je kinderen het speelgoed of de kledij ontgroeid, dan stuur je deze gewoon terug. Deze spullen belanden dan niet in de vuilbak, maar bij een ander kindje. Je kan het zo gek niet bedenken of er bestaat een abonnementsformule voor: van buggy's (Buggybooker) over skikledij (Skili) tot kantoorplanten (Any Green). 
• Premium service-modellen die hand in hand gaan met digitale ondersteuning. IT-bedrijfjes en start-ups spelen handig in op de noden van hedendaagse bedrijven. Willen die met terugkerende klanten kunnen werken, dan moeten ze accounts aanleggen. Willen ze online bestellingen mogelijk maken, dan hebben ze een webshop nodig, een platform,… Willen ze kunnen leveren, dan hangen ze af van geolokalisatie en track-and-trace. Parcify heeft dit goed begrepen en biedt flexibele levering van pakjes aan, gebruik makend van  geolocatietechnologie gecombineerd met een innovatief ‘crowd-logistics’ platform. 

Sleutelwoorden bij deze nieuwe businessmodellen zijn: product-service, verhuur, abonnementen, leasing, deeleconomie, premium service, track-and-trace, logistieke manieren waarop we tegen de lineaire consumptiestroom in kunnen roeien.