Nu we de nieuwe realiteit waarin we leven min of meer gewoon zijn geworden, richt de creatieve sector de blik opnieuw op de toekomst. Een aantal creatieve ondernemers vertellen hoe ze de draad terug proberen oppakken: Charlotte Adigéry, Philippe van Doormaal (Kreon), Caroline Bosmans, Ignace Van Avermaet (d’Artagnan), Kelly Hendriks (B-ILD) en Elien Haentjens.

Lees hier deel 1 van het interview.

Charlotte Adigéry, Philippe van Doormaal, Ignace Van Avermaet, Kelly Hendriks, Elien Haentjens

Charlotte Adigéry, Philippe van Doormaal, Ignace Van Avermaet, Kelly Hendriks, Elien Haentjens

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe artikels in dit magazine? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!

Dat we nog niet meteen terug naar ons oude leven kunnen, daar hoeft na de berichten uit China geen tekeningetje bij te worden gemaakt. Ook de komende weken zullen we vooral thuis werken en zelfs in de komende maanden zal ons leven er niet helemaal zoals vroeger uitzien. Daarom proberen steeds meer mensen zachtjes de draad terug op te pakken. “Als communicatiebureau adviseren we onze klanten om vooral niet te stoppen met communiceren en de ontploffende schermtijd te gebruiken.

Na die eerste weken hoeft het in de communicatie niet meer te gaan over de pandemie.

Het belangrijkste is om als bedrijf opnieuw je verhaal te vertellen, zodat je top of mind blijft bij potentiële klanten en hen een horizon geeft. Vertel op een open, authentieke manier over je producten. Wanneer alles terug op gang komt, sta je als eerste opnieuw aan de start. Wie niet communiceert op moeilijke momenten, zal het nadien dubbel zo lastig hebben om terug bij te benen”, vertelt Ignace Van Avermaet van communicatiebureau d’Artagnan. “Tegelijk weten we nog niet welke invloed deze pandemie op het consumentenvertrouwen zal hebben. Maar als je als bedrijf zelf beslist om uit te stellen, zal alles nog vertragen, en dus ook je eigen activiteiten. Of zoals ze in West-Vlaanderen zeggen: je moet je rug rechten en doordoen.”

"Vertel op een open, authentieke manier over je producten. Wanneer alles terug op gang komt, sta je als eerste opnieuw aan de start."

Ignace Van Avermaet,

CEO d'Artagnan

Ook bij Kreon, dat gespecialiseerd is in architecturale verlichting en wereldwijd actief is, is de continuïteit in de communicatie cruciaal. “Zelf hebben we beslist om helemaal niet over de pandemie te communiceren. We focussen op ons verhaal. Aangezien we in 1982 opgericht zijn en ons sinds het prille begin gespecialiseerd hebben in architecturale verlichting voor de projectmarkt, is dat zeer rijk en consistent. We kunnen er enorm veel uit putten, het zorgt ervoor dat klanten onze evolutie makkelijk kunnen doorgronden en dus ook sneller vertrouwen hebben in de weg die we voor ogen hebben”, vertelt Philippe van Doormaal, global marketing manager van Kreon.

“Het grote voordeel is dat we de voorbije jaren enorm sterk hebben ingezet op sociale media. We spenderen daar heel veel middelen aan, we hebben geleerd hoe we heel doelgroepgericht kunnen adverteren. Al gaan die advertenties nu in eerste instantie zeker niet over de verkoop van onze producten, maar wel over bewustzijn. We willen dat onze producten in het hoofd van onze potentiële klanten blijven zitten, zodat ze opnieuw aan ons denken als het terug beter gaat”, vertelt van Doormaal.

Iedereen aan boord houden

Nu iedereen zich de nieuwe realiteit min of meer eigen heeft gemaakt, proberen sommige bedrijven hun activiteiten opnieuw langzaamaan op te schalen. Zo willen ze de economische schade op een zo verantwoord mogelijke manier beperken. “De eerste weken werkten we wellicht slechts op veertig procent van onze capaciteit. Dat zorgt vanzelfsprekend voor uitdagingen binnen de cashflow. Daarom hebben we al onze medewerkers, waarvan het grootste deel gelukkig in België werkt, op beperkte economische werkloosheid gezet.

Een paar dagen per week werken onze werknemers, een paar dagen per week zijn ze werkloos en komt de overheid tussen in hun loon.

Tegelijk staat de out of office niet op, want voor onze klanten willen we bereikbaar blijven. Met die maatregelen willen we ervoor zorgen dat iedereen op lange termijn aan boord kan blijven. De komende weken willen we onze capaciteit terug opdrijven tot tachtig procent”, vertelt van Doormaal.

Belux-verlichting, Kreon

Belux-verlichting, Kreon

Ook bij d’Artagnan werkt het team maar op de helft van de krachten en wordt beroep gedaan op economische werkloosheid om op lange termijn iedereen aan boord te kunnen houden. “Als zaakvoerders moeten we een dubbel petje dragen. De gezondheid van onze werknemers komt op eerste plaats, maar in de tweede fase moeten we ook het bedrijf gezond houden. Tegelijk moeten we ons in België niet té veel zorgen maken over jobs, aangezien er nu al meer mensen de jobmarkt verlaten dan er nieuwe krachten bijkomen. De strijd om talent is nu al bezig”, vertelt Van Avermaet.

Ignace Van Avermaet, d'Artagnan

Ignace Van Avermaet, d'Artagnan

Kelly Hendriks, B-ILD

Kelly Hendriks, B-ILD © Agata Smok

Vertraging beperken

Ook Kelly Hendriks van architectuurbureau B-ILD probeert terug zo normaal mogelijk te werken. “Tijdens onze voorbereiding van deze lockdown hebben we een tabel opgemaakt waarin we berekenen wat de financiële gevolgen zijn als de projecten waaraan we werken vertraging oplopen. Hoewel dat op het eerste gezicht niet zo lijkt, heeft elke week vertraging wel degelijk een zeer grote invloed. Als de vertragingen té sterk oplopen, dan ontstaat er een sneeuwbaleffect dat dramatische gevolgen kan hebben. Daarom hebben we onze opdrachtgevers, die gelukkig vooral bestaan uit gemeentebesturen en overheden, op basis van onze cijfers kunnen sensibiliseren en overtuigen van het belang om de planning in de mate van het mogelijke zo veel mogelijk aan te houden. Iedereen doet zijn uiterste best. Dat doet deugd en biedt ons een positief perspectief. Dat de bouwsector ook langzaamaan de draad terug opneemt, helpt. Al vormen de regels rond social distancing en het vertrek van buitenlandse werkkrachten naar hun thuisland soms een uitdaging”, vertelt Hendriks.

"Als de vertragingen té sterk oplopen, dan ontstaat er een sneeuwbaleffect dat dramatische gevolgen kan hebben."

Kelly Hendriks,

zaakvoeder B-ILD

“Tegelijk hebben we als bureau een aantal harde beslissingen moeten nemen. Terwijl we volop aan het groeien waren en dit jaar verschillende nieuwe mensen wilden aannemen, hebben we die plannen voorlopig opgeborgen.

Voor mij is het nu prioritair om ons bestaande team te behouden en in eerste instantie onze sterke basis stabiel en gezond te houden.

Om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen, communiceer ik heel open over de stand van zaken, zowel qua planning als financiën. Dat zou ik in normale omstandigheden minder doen, maar ik wil dat mijn medewerkers weten hoe we ervoor staan. We monitoren constant, en pakken de situatie zo nuchter en realistisch mogelijk aan”, vertelt Hendriks.

BKO-gebouw, B-ILD

BKO-gebouw, B-ILD © Jeroen Verrecht

Minder nieuwigheden

Modeontwerpster Caroline Bosmans heeft ook al enkele moeilijke knopen moeten doorhakken. “Ik heb in eerste instantie beslist dat de zomercollectie 2020 het volledige jaar in de winkels zal blijven en dat er slechts een heel beperkte versie van de wintercollectie komt.

Het heeft geen zin AW20-orders door te duwen die in een totaal andere wereld geplaatst zijn.

Daarom ben ik opnieuw in dialoog gegaan met mijn klanten, op basis daarvan hebben we een alternatieve strategie uitgewerkt. Anderzijds is er voorlopig geen zekerheid dat leveranciers alle verplichtingen kunnen nakomen”, vertelt Bosmans. “Voor 2020 reken ik niet meer op groei of winst, gewoon overleven is al goed.”

SS20, CRLN BSMNS

SS20, CRLN BSMNS

Ook bij Kreon is al beslist dat de collectie van 2020 langer zal meegaan en dat de nieuwigheden voor 2021 niet meteen zullen worden uitgewerkt door het designteam. “Afhankelijk van de resultaten later dit jaar hopen we dat we tegen Euroluce 2021 wél opnieuw met nieuwigheden kunnen uitpakken”, vertelt van Doormaal.

Verder kijken dan waan van de dag

Ondanks alles focussen de vijf geïnterviewden vooral op de toekomst, die ze hoopvol tegemoet zien. “Het album waar ik momenteel de laatste hand aan leg, moest een tijdscapsule worden. Zonder moraliserend te zijn, wilden we verhalen vertellen over hoe wij de wereld beleven. Doordat alles in deze tijden van angst en nood nu extremer is, is het nog interessanter om het menselijke gedrag te observeren. Ook de memecultuur tiert welig en is zeer sprekend voor wat we beleven. Als muzikant is dat smullen”, vertelt Charlotte Adigéry.

"Vaak ontstaat in tijden van onderdrukking of lijden de beste kunst." 

Charlotte Adigéry,

muzikante

“Nu de wereld getroffen wordt door deze pandemie, maken we letterlijk deel uit van wat later in de geschiedenisboeken zal staan. Dat geeft me als artiest een enorme impuls. Vaak ontstaat in tijden van onderdrukking of lijden de beste kunst. Als een kunstenaar de mond gesnoerd wordt, dan wordt de drang om zichzelf te uiten alleen maar groter”, vertelt de Gentse muzikante. “Tegelijk vormt ook de rust een ideale voedingsbodem voor frisse ideeën. Stiekem zijn veel creatieve vrienden daarom ook een beetje opgelucht dat de pauzeknop eventjes wordt ingedrukt. Zo neem ik nu bijvoorbeeld wel de tijd om te mediteren, terwijl ik dat normaal uit tijdsgebrek vaak oversla, hoewel ik eigenlijk weet hoeveel deugd dat me doet. Al wil dat niet zeggen dat ik voortaan mijn ambities ga opbergen. Tegelijk had ik me voor deze gebeurtenis al voorgenomen om een gezond evenwicht te behouden tussen mijn carrière en mijn gezinsleven. Een onverzadigbare ambitie is niet alles, net als de scherven van je huwelijk bijeen moeten rapen omdat je té veel op tournee bent geweest. Dan ben ik liever iets minder bekend.”

Charlotte Adigéry

Charlotte Adigéry © DEEWEE

Philippe van Doormaal, Kreon

Philippe van Doormaal, Kreon

Ook bij Kreon zijn ze ervan overtuigd dat de markt zich wel opnieuw zal herpakken. “Negentig procent van onze activiteiten zijn projectgedreven. Bovendien werken we in het hogere segment, waar kwaliteit primeert en de prijszetting dus minder onder druk komt te staan dan bijvoorbeeld in de distributiemarkt. Daarom hebben we ook de crisis van 2008 goed doorstaan. De projecten die al begonnen zijn, zullen sowieso worden afgewerkt. Misschien komt er daarna een beetje vertraging, maar ik vermoed dat mensen de draad van het leven snel terug zullen oppikken. Daarom is het belangrijk om verder te kijken dan de waan van de dag en een brede blik te behouden”, vertelt van Doormaal.

"Je kan je de vraag stellen of zo’n wereldbeurzen – waar we tot nu toe allemaal onze producten voorstelden – stand zullen houden."

Philippe van Doormaal,

marketing manager Kreon

Solidariteit troef

Het woord dat regelmatig valt, niet alleen in de bestrijding van het virus zelf, maar ook voor het opnieuw op gang trekken van de economie, is solidariteit. “Ook al zijn het in theorie concurrenten, we voelen nu bijvoorbeeld sterk mee met Italiaanse bedrijven als Flos of Artemide, die hun productie deels hebben moeten stilleggen. Het klinkt misschien vreemd, maar we hebben hun concurrentie nodig”, vertelt van Doormaal. “Tegelijk kan je je de vraag stellen of zo’n wereldbeurzen – waar we tot nu toe allemaal onze producten voorstelden – stand zullen houden en of ze nog bezoekers zullen trekken.”

Bij Caroline Bosmans gaat haar solidariteit in eerste instantie uit naar de winkels die haar merk verdelen. “Met de meesten heb ik een zeer goed contact, maar sommigen geven momenteel niet thuis. In plaats van me de gedupeerde te voelen, probeer ik samen tot oplossingen te komen. Zo heb ik beslist dat geen enkel SS20-stuk in sale mag, wereldwijd en gedurende heel 2020. Op die manier probeer ik ervoor te zorgen dat al mijn retailers een faire prijs krijgen. Mijn klanten zijn mij hier zeer dankbaar voor. Zonder mijn winkels ben ik niets. Wie nu enkel aan zichzelf denkt, graaft op lange termijn zijn eigen graf. Dat er bepaalde CEO’s van grote modebedrijven eerst oproepen om Belgisch te kopen en vervolgens als eerste met kortingen zwaaien, gaat er bij mij niet in. Om de zware klappen een beetje te verlichten, zou de soldenperiode net moeten worden uitgesteld. Sowieso valt die altijd al te vroeg, omdat de zomer pas in juli begint en de kledij op dat moment nog zijn volle waarde heeft. Hopelijk kan deze crisis dat definitief rechttrekken en komt daar een wettelijk kader voor.”

"Zonder mijn winkels ben ik niets. Wie nu enkel aan zichzelf denkt, graaft op lange termijn zijn eigen graf." 

Caroline Bosmans,

modeondernemer CRLN BSMNS

“2020 zal een marathon worden, maar in 2021 zullen de meeste sectoren er terug bovenop zijn. Alleen de reissector zal het langer moeilijk hebben. De angst zal bij de consument wat blijven hangen en ook bedrijven zullen hun werknemers vermoedelijk minder snel naar het buitenland sturen”, vermoedt Van Avermaet. “Nu we deze zomer wellicht best in eigen land blijven, zou het goed zijn als gezinnen het budget dat ze voorzien hadden voor hun buitenlandse reis in eigen land spenderen. Als iedereen bijvoorbeeld een overnachting boekt in een Belgisch hotel, op restaurant of café gaat, iets koopt bij de plaatselijke boetiek of online bij een Belgische webwinkel, dan kunnen we allemaal samen onze eigen economie terug leven inblazen. Ik begrijp dat veel mensen nu in angst en onzekerheid leven, maar de komende maanden moeten we vooral geen geld beginnen hamsteren. Als we allemaal consumeren zoals we dat normaal zouden doen, dan zal onze economie terug sneller op de rails zitten. Op lange termijn vaart iedereen daar wel bij.”


Wat brengt de toekomst volgens onze journaliste?

“Als ik zeg dat ik als freelance journaliste werk, krijg ik negen op de tien keer de vraag ‘of dat wat lukt om daarvan te leven’. Ja, dat lukt, mits veel werken en de nodige porties flexibiliteit, assertiviteit en creativiteit om jezelf geregeld opnieuw uit te vinden en te anticiperen op wat komen gaat. Jaarlijks heb ik gemiddeld zo’n twintig opdrachtgevers, die me wekelijks, maandelijks of jaarlijks een opdracht geven. Sommigen zijn al jaren dezelfde, anderen komen en gaan. Ik ben het dus gewoon dat dingen veranderen en de ervaring heeft me geleerd dat ik me daar niet te veel zorgen over moet maken.”

“Wat de journalistiek zelf betreft is het moeilijk om voorspellingen te doen. Al ben ik eerder positief. Zo zijn media niet alleen afhankelijk van de verkoop van kranten en magazines, maar ook van advertentie-inkomsten.

Ik vernam dat bepaalde bedrijven hun advertenties hebben geannuleerd, maar ook dat de losse verkoop in de lift zit. Waardoor die kranten en magazines opnieuw interessanter worden voor de adverteerder.

In die zin hoop ik dat bedrijven de raad van professionals zoals Ignace Van Avermaet opvolgen en niet stoppen met communiceren. En dat mensen een deel van hun vakantiebudget besteden aan een abonnement op een krant of magazine, nu ze toch het grootste deel van de vakantie in eigen land zullen doorbrengen.”

"Zal iedereen proberen om vooral zo snel mogelijk de draad van het ‘gewone’ leven terug op te pakken en vervallen we in onze oude gewoontes?"

Elien Haentjens,

journaliste en docent designactualiteit

“Tegelijk ben ik vanuit mijn journalistieke insteek vooral benieuwd naar de reactie van creatievelingen en in meer algemene mate van de maatschappij op deze pandemie. Zal iedereen proberen om vooral zo snel mogelijk de draad van het ‘gewone’ leven terug op te pakken en vervallen we in onze oude gewoontes, ook al voelen we onbewust aan dat die niet houdbaar zijn? Of komt er een globale reactie en vormt corona de druppel in de emmer die we nodig hadden in het streven naar een maatschappij met meer aandacht voor mens en planeet volgens de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties?”

“In die zin is het boek waar ik de voorbije maanden aan werkte en dat net nu uitkomt, Relational design. Het vormgeven van een emotionele band als katalysator voor duurzaamheid, alleen maar relevanter geworden. Het is gebaseerd op een onderzoeksproject dat aan het Gentse KASK & Conservatorium is opgezet door professor en ontwerper Dirk van Gogh. In plaats van te focussen op het product zelf, gaan de onderzoekers – onder wie modeontwerpster en kunstenares Marina Yee – elk vanuit hun eigen achtergrond op zoek naar manieren waarop we onze emotionele, irrationele band met een meubel of object kunnen versterken en de wijze waarop die relatie kan worden vormgegeven. Met als ultieme doel het levenslange gebruik van meubels en objecten, waardoor we minder grondstoffen moeten gebruiken en we de afvalberg kunnen inkrimpen.”

Relational Design

De coronacrisis: maatregelen, initiatieven en hulpmiddelen voor de creatieve sector

Op deze pagina vind je meer informatie en steunmaatregelen van de overheid, tools en templates die dezer dagen extra van pas komen, artikels in ons magazine én online sessies van Flanders DC en andere organisaties.