Het is moeilijk om zich een wereld voor te stellen zonder technologie. Quasi elk aspect van ons leven wordt met de dag digitaler. Ook voor creatievelingen — actief in design, muziek, mode en meer — is dat niet anders: het wordt steeds vaker een technische aangelegenheid. Zullen computers de boel overnemen of moeten we deze evolutie net aangrijpen om nóg verder te gaan?

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe artikels in dit magazine? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!

Software geeft ons superkracht, terwijl we zelf veilig achter het stuur blijven. Dat kan wel eens veranderen. Met ‘Artificiële Intelligentie’ staat een interessante, nieuwe evolutie voor de deur. Ongelooflijke, bijna magische toepassingen volgens sommigen. Een bedreiging volgens anderen, want: "Wat als computers slimmer worden dan wij en de boel gaan overnemen?

Dat geldt ook voor creativiteit.

Nu algoritmes kunnen leren — wat AI en meer bepaald 'machine learning' doet — kunnen ze ook leren creatief uit de hoek komen.

Computers en creativiteit, het is een geladen onderwerp.

Laat ik je vertellen over de ‘showdown’ tussen RoboBach en Steve Larson, een professor klassieke muziek. Toen die laatste hoorde dat David Cope met zijn EMI-algoritme, na het beluisteren en analyseren van honderden Bach-stukken, beweerde zelf ‘een Bach’ te kunnen componeren, schoot Larson in een kram en daagde hij Cope uit tot een confrontatie. Een publiek zou drie stukken horen: een van Bach, een van EMI (voluit: Experiments in Musical Intelligence, al klinkt BachBot of RoboBach veel cooler) en tot slot ook een van Larson zelf. Je raadt het al: het publiek schreef het computerstuk toe aan Bach, terwijl de echte Bach-partituur aan Larson werd toegeschreven. Dat van Larson werd afgedaan als… computermuziek. Pijnlijk, aangezien Larson beweerde dat softwarestukken saai waren, bevlogenheid misten en door het publiek meteen zouden worden doorprikt. Helaas werd hij geowned door een robot.

Het is typerend: telkens computers iets kunnen wat lang als een unieke menselijke ‘tour de force’ werd gezien, voelen we ons bedreigd.

Ik ga me — als buitenstaander en leek — niet wagen aan grote uitspraken over kunst. Maar wel een bescheiden antwoord proberen te formuleren op deze vraag: wat met creativiteit wanneer computers steeds meer van het creëren overnemen? Wat met mensen en hun metier?

Dat komt niet onder druk, en wel om twee redenen. Omdat we in twee richtingen zullen opschuiven.

Horizon Zero Dawn, Guerrilla Games

Horizon Zero Dawn, Guerrilla Games

Ten eerste zullen we weggaan van het ontwerpen van standaarddingen en ons niet langer bezighouden met commodities. In mijn sector waren interface designers — nog niet zo gek lang geleden — bezig met het ontwerpen van schermen voor websites en apps. Nu zijn daar best practices voor, die bovendien steeds vaker vanzelf uit programma’s rollen.

De beste designers bewegen daarom een niveau hoger: zij ontwerpen nu design systemen.

Een holistische visie op brand en user experience die tal van kanalen moet bedienen. Een voorbeeld uit de creatieve sector? Guerrilla Games leverde met Horizon Zero Dawn een pareltje af dat werd geroemd om z’n fantastische open wereld. Die wereld werd niet met de hand ontworpen. In plaats daarvan ontwikkelden artiesten en ingenieurs het systeem áchter die wereld: van het uitzicht en het onderlinge gedrag van de fauna, over de kleuren en patronen van de flora, tot details als het geluid van een beekje en hoe je daar, afhankelijk van het seizoen, ook muggen bij vindt. Geen levels ontwerpen, maar hele werelden. Denk dus niet langer in stukken, maar in systemen.

De tweede shift heeft eveneens te maken met hoeveel dingen standard practice zijn geworden.

Daardoor komt creatieve ademruimte. Echte avonturiers gaan dan ook op zoek naar het nieuwe, de avant-garde… de brave new worlds. In het geval van In The Pocket betekent dat bijvoorbeeld het bedenken van interfaces voor augmented reality. Ook voor jullie zijn de mogelijkheden legio. Modulaire mode, die zich aanpast via sensoren. Dynamische soundtracks voor hoogstpersoonlijke VR-ervaringen. Er valt nog zoveel te ontdekken.

Dat computers steeds vaker op creatief terrein komen, is niks nieuws. Grafische of muzikale software bestaat al decennia en pioniers als Frieder Nake waren al in de jaren zestig bezig met computer-generated art. We moeten technologische vernieuwing dus niet zien als een bedreiging, maar omarmen als een bondgenoot.

En vooral: nadenken over onze eigen rol. Wat mij betreft is die belangrijker dan ooit: het bedenken van systemen met grote impact en het nadenken over de cutting edge dingen van morgen.

En eens die dingen standaard of saai worden, op naar de volgende!


Frederik De Bosschere,

In The Pocket

Frederik De Bosschere is strateeg bij In The Pocket, een digital product studio die digitale toepassingen bedenkt en bouwt voor bedrijven als Bancontact/Payconiq, Colruyt, Proximus en Barco. Daarnaast schrijft Frederik een tweewekelijkse tech-column voor VRT NWS en brengt hij elke week een podcast uit: Computer Club.