Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Je bent maar zo goed als de mensen met wie je samenwerkt. Fuck ‘the talent’ of ‘the creative high-potential’. Ik ben van nature een heel eigenzinnige maker met zotte ideeën, die de lat hoog legt voor zichzelf en zijn omgeving. Niet meteen de definitie van de teamplayer, dus. Het is met veel schaamrood dat ik heb geleerd dat je als kopman niks bent zonder een goeie ploeg, of dat nu over collega’s die je dagelijks ziet of occasionele samenwerkingen gaat. Mijn loopbaan is voor een groot stuk gebouwd op het zweet van producers, redacteurs, technici en andere creatives. Als één van die radertjes niet draait hoe het moet, kan dat nefast zijn. Zeker in mijn freelanceleven, springend project naar project, geeft het een kick om de beste mensen uit de business samen te brengen en met vereende krachten een podcast, livestream, tv-programma, boek of repo boven het maaiveld uit te tillen.”

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Er is de voorbije tien jaar meermaals geroepen dat podcasts doorgebroken zijn in Vlaanderen. In werkelijkheid is het podcastlandschap in Vlaanderen grotendeels een oord van kelderbricolage en liefdadigheid, met een verwaarloosbaar publiek van hipsters. In het buitenland zijn er commerciële verdienmodellen, wordt de massa bereikt en investeren grote merken en omroepen fors in kwalitatieve inhoud voor een nichepubliek. Bij ons worden podcasts nog te vaak gezien als een goedkoop alternatief op radio of een hobbyproject voor comedians. Luister gerust eens naar ‘13 Minutes to the Moon’ van de BBC (met muziek van Hans Zimmer, om maar één hint te geven qua production value): dat is wat podcasts óók kunnen zijn, wanneer de geesten en mediabedrijven in ons land er rijp voor zijn!”

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen? “Ik kreeg ooit het boek Meesterlijke missers: maak van falen je handelsmerk van de Nederlandse ontwerper Erik Kessels cadeau van een vriend en ik was in eerste instantie op mijn tenen getrapt. Het boek lag wat stof te vergaren op m’n boekenrek, tot ik twee jaar later toevallig belandde op een lezing van Kessels, waarin hij het had over je laten inspireren door fouten in plaats van ze te berouwen. En over totaal op je bek durven gaan om zo iets unieks te maken. Voor een creatieveling met een schone dosis faalangst is het belachelijk geruststellend om te weten dat het proces even leerrijk of belangrijk kan zijn als het resultaat. Ik heb het boek meteen ontstoft en uitgelezen, en ik kan het iedereen aanraden. Want falen doen we allemaal. Laten we er dan meteen a good fail van maken!” 

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Ik heb tijdens de lockdown gemerkt hoe lokaal winkelen door heel wat mensen extra aangemoedigd werd. À la Every time you buy from a small business an actual person does a happy dance. Ik doe geen happy dance (ik ben een vreselijke danser, geloof mij), maar ik ben wel héél content met die appreciatie en mindset. En met elke bestelling natuurlijk! Iets dat daarnaast in de toekomst nog wat meer mag gebeuren, is ‘samen maken’ in plaats van ‘namaken’. Ik hou van een omgeving waar ik het gevoel heb dat we elkaar beter maken. Veel maken dus. Oké, Ingeborg out!”

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Jaren geleden las ik een interview met een Nederlands architectenbureau, dat er bewust voor koos om niet alleen architecten in hun team op te nemen, maar ook expertise uit andere domeinen, zoals sociologen en filosofen. Dat maakt het werken niet altijd makkelijk of efficiënt, maar wel verrijkender. Die omslag hebben wij ook gemaakt binnen ons ontwerpbureau. Ons team is een bont gezelschap van productontwikkelaars, grafisch ontwerpers, architecten, taalkundigen, historici. Allemaal creatievelingen, op hun eigen manier. Nu zetten we vanaf het prille begin van een ontwerpproces al die verschillende brillen tegelijk op. Dat geeft een interessante wisselwerking: de ene vertrekt uit vormen, de andere uit verhalen, nog een andere heeft een technisch verhelderende blik. Die manier van werken vraagt tijd, maar ik ben ervan overtuigd dat die investering, die kruisbestuiving, onze ontwerpen beter maakt. Het versterkt ook de banden binnen ons team: de collega’s zijn betrokken in elke fase van een project, respecteren elkaar in hun kunnen én hebben nood aan elkaar.”

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “In al onze ontwerpen zetten wij mensen voorop. We willen dat iedereen zich aangesproken voelt, onbelemmerd door taal, afkomst of opleidingsniveau. Toch blijven we, alle nobele ambities ten spijt, vastzitten op ons witte, hoogopgeleide eiland. Bezoekers van musea en tentoonstellingen zien er toch redelijk hetzelfde uit. Dat rijmt niet met onze samenleving, die steeds diverser wordt. En helaas geldt die kritiek ook voor ons eigen team. Ik vertelde daarnet al hoe we de collega’s van bij het begin betrekken bij een project. Dat principe passen we nu ook steeds vaker toe met het publiek: mensen mee op de kar nemen, van bij het prille concept. Is dat voldoende? Zeker niet, het is een eerste stap en we kijken ernaar uit om méér te doen…”

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Het is een cliché, maar een raad die ik van verschillende mensen, in verschillende talen, heb gekregen, en die ik zelf ook wel eens geef is ‘De honden blaffen, de karavaan trekt verder.’ In sommige periodes vond ik het een domme uitspraak, even loos als ‘trek het je niet aan’ — alsof je dat helemaal te kiezen hebt. Als je succes behaalt met iets wat je kan, dan wekt dat bij sommige mensen agressie op, de wil je te vernederen. De ervaring dat iemand een aanzienlijk deel van zijn of haar tijd wil besteden aan je te trachten te schaden, is hoe dan ook heftig om mee te maken, en zeker als het meermaals gebeurt, kan je geschaad worden en je evenwicht verliezen. Daarom is het enerzijds nodig je volledig integer tot je werk te verhouden, en je uiterste best te doen, en daarnaast banden aan te gaan met mensen met wie je wederzijds begrip en respect deelt. Dan kun je het ook voelen: het zijn maar agressief blaffende honden, die nu eenmaal altijd blaffen als er er een vreemdeling passeert op wat ze als hun territorium beschouwen. Ik vind die karavaan ook een mooi beeld omdat het woord de uitgestrektheid van de woestijn oproept, de brandende zon, het trage maar gestage en standvastige verder gaan, met vertrouwen.”

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Ik ben over de jaren gaan inzien dat er nog behoorlijk wat hapert in mijn eigen vakgebied en de bredere maatschappij op het gebied van inclusie. Sommige mensen, sommige bevolkingsgroepen, sommige verhalen worden vaak bij voorbaat als minderwaardig opzij geschoven. Racisme en seksisme bestaan wel degelijk (en daarnaast zijn er nog andere euvels). Zo'n inzicht begint ook bij de erkenning van de eigen blinde vlekken en de wil en inspanning om andere paden te verkennen. Ik lees nu ook bewust buiten de Westerse wereld en ben aan een inhaalbeweging begonnen wat betreft vrouwelijke auteurs. Sinds 2005 noteer ik wat ik lees: slechts 30 procent bleek werk door vrouwen geschreven. Ik ben toegetreden tot Fix dit, een auteurscollectief dat ijvert voor meer vrouwelijke auteurs op de leeslijsten van scholen en in de canon en dat enkel uit vrouwen bestaat. Enkele jaren geleden zou ik dat verkeerd hebben gevonden: je moet ook mannen betrekken. Dat vind ik nog steeds, en die mannen zullen we gaandeweg betrekken, maar ik ben ook gaan inzien dat dergelijke belangengroep echt nodig was, er wordt veel kennis gedeeld en positieve actie ondernomen, we houden er de vinger aan de pols voor onze eigen, andere blinde vlekken en we kunnen er ervaringen delen, zonder dat die onmiddellijk worden ontkend.”

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Dat is een quote die ik ooit te horen kreeg van Mesut Arslan, een Turks-Belgische regisseur, en die me steeds is bijgebleven: ‘When you’re the smartest in the room, you’re in a wrong room’. Ik herken me er goed in, het is voor mij een goede vuistregel in mijn job. Je mag je nooit beter voelen dan iemand anders. Luisteren naar anderen is van cruciaal belang. Je moet je omringen met de best mogelijke mensen, met zoveel mogelijk talenten, met constructieve geesten. Het is van belang om je complementair te laten omringen door mensen die beter zijn in wat zij doen dan jijzelf.”

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Voor mij is passie een drijfveer waar meer aandacht naartoe moet gaan, op alle niveaus in de maatschappij. Ik vind dat er teveel wordt uitgegaan van efficiëntie. Alles moet steeds efficiënter zijn. Jongeren en de maatschappij in het algemeen moeten meer kiezen voor passie en datgene wat hen begeestert. Van daaruit kan al het goeie ontstaan. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de ander en de ander te zien. Menselijkheid en mededogen zijn meer dan ooit nodig. We zijn het postmodernisme helemaal ontgroeid. Door de coronacrisis is er nog meer nood aan menselijke verhalen. Kunst heeft de kracht om mensen de wereld vanuit een ander perspectief te laten zien, maar staat onder druk in dat efficiëntiedenken. De coronacrisis is daarin een deeltjesversterker. In het begin was er een grote solidariteit, terwijl er nu toch een zekere vereenzaming is opgetreden. Verschillen in de maatschappij worden steeds groter; kunst en cultuur kunnen hierin een verbindende factor spelen.”

Wil je weten wat Jaouad Alloul, Sep Verboom, Ramona Stoica, Katrien Vanderlinden en Kim Duchateau op deze vragen antwoordden? Ontdek het in dit artikel. 

We stelden deze vragen ook aan Rizon Parein, Laurence Leenaert, Oana Bogdan, Dagmar Blommaert en Sam Bettens. Hun antwoorden lees je hier.

Of benieuwd naar de antwoorden van Soe Nsuki, Tom Struyf, Dirk Wynants, Klaas Rommelaere en Griet Depoorter? Lees ze hier.