In maart lanceerde de Europese Commissie een nieuw actieplan voor de circulaire economie. Het wordt een van de belangrijkste bouwstenen van de nieuwe Europese Green Deal, het plan waarmee de EU de economie duurzaam wil maken, met een klimaatneutrale unie tegen 2050 als doelstelling. Sommige sectoren krijgen extra aandacht omwille van hun impact op het milieu of de circulaire opportuniteiten en één van die sectoren is… textiel! Hoog tijd dus om de belangrijkste zaken die van invloed kunnen zijn op de mode- en designsector even op een rijtje te zetten.

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe artikels in dit magazine? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!

Wat wil het nieuwe actieplan bereiken?

Het nieuwe actieplan bevat maatregelen gericht op de hele levenscyclus van producten, en wil vooral:

  • verspilling tegengaan en gebruikte hulpbronnen zo lang mogelijk in de EU-economie houden

  • het milieu beschermen

  • onze economie voorbereiden op een groene toekomst

  • ons concurrentievermogen versterken

  • consumenten nieuwe rechten geven

Het nieuwe plan bouwt voort op het werk dat sinds 2015 is verricht, en is toegespitst op ontwerp en productie voor een circulaire economie. Hieronder geven we een samenvatting (op basis van EU-berichtgeving en verwerking door Vlaanderen Circulair en Flanders DC).

Wat met textiel?

Onderstaande informatie over de doelstellingen en maatregelen voor de textielsector werd overgenomen uit het actieplan voor de circulaire economie.

Textiel staat wat het gebruik van primaire grondstoffen en water betreft op de vierde plaats, na levensmiddelen, huisvesting en vervoer, en op de vijfde plaats wat betreft de uitstoot van broeikasgassen. Naar schatting wordt wereldwijd minder dan 1% van alle textiel gerecycled tot nieuwe textielproducten. De textielsector van de EU, die overwegend uit kmo’s bestaat, begint zich na een lange periode van herstructurering te herstellen, maar 60% van de kleding in de EU wordt elders geproduceerd.

1. Doelstellingen voor de textielsector

In het licht van de complexiteit van de textielwaardeketen zal de Commissie, om deze uitdagingen het hoofd te bieden, een alomvattende EU-strategie voor textiel voorstellen op basis van de input van de industrie en andere belanghebbenden. De strategie is gericht op 

  • het versterken van het industriële concurrentievermogen en de innovatie in de sector

  • het versterken van de EU-markt voor duurzaam en circulair textiel, met inbegrip van de markt voor het hergebruik van textiel 

  • het aanpakken van fast fashion (‘snelle mode’) 

  • het stimuleren van nieuwe bedrijfsmodellen 

2. Maatregelen voor de textielsector

Dit wordt bereikt door middel van een uitgebreide reeks maatregelen, waaronder:

  • toepassing van het nieuwe kader voor duurzame producten op textiel, waaronder

    • de ontwikkeling van maatregelen voor ecologisch ontwerp

    • waarborging van de circulariteit van textielproducten en van gebruik van secundaire grondstoffen

    • het aanpakken van de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen 

    • en het bieden van de mogelijkheid aan ondernemingen en consumenten te kiezen voor duurzaam textiel en zich gemakkelijk toegang te verschaffen tot hergebruiks- en reparatiediensten

  • verbetering van het ondernemings- en regelgevingsklimaat voor duurzaam en circulair textiel in de EU, met name door 

    • het bieden van stimulering en ondersteuning van producten-als-dienstenmodellen, circulaire materialen en productieprocessen

    • en vergroting van de transparantie door middel van internationale samenwerking

  • de opstelling van richtsnoeren om lidstaten te helpen tegen 2025 een hoog niveau van gescheiden inzameling van textielafval tot stand te brengen

  • de bevordering van het sorteren, hergebruiken en recycleren van textiel, onder meer door middel van innovatie, het aanmoedigen van industriële toepassingen en regelgevingsmaatregelen zoals uitgebreide producentenverantwoordelijkheid

"We zijn op een kantelpunt beland waarbij een goed Europees beleid ervoor kan zorgen dat ondernemingen en consumenten makkelijker kunnen kiezen voor duurzaam textiel. Een verbetering van het ondernemings- en regelgevingsklimaat met steun voor bedrijven die bewust duurzame keuzes maken, kan ons nu in een stroomversnelling brengen."

Jasmien Wynants,

Flanders DC

Het nieuwe actieplan in vogelvlucht

De textielstrategie kadert in het bredere actieplan rond circulaire economie. De hoofdlijnen vind je hieronder terug.

1. Van duurzame producten de norm maken in de EU

  • Duurzame producten ontwerpen

De Europese regels voor ecodesign zullen verruimd worden voorbij energie-vereisten, naar bredere circulariteitsvereisten. De Commissie wil met die richtlijn én aanvullende initiatieven o.a. 

  • de duurzaamheid, herbruikbaarheid en herstelbaarheid van producten verbeteren
  • het gehalte aan gerecycleerd materiaal verhogen
  • een verbod op de vernietiging van onverkochte, duurzame goederen invoeren
  • de digitalisering van productinformatie promoten
  • producten belonen voor hun duurzaamheidsprestaties
  • een gemeenschappelijke Europese dataruimte voor slimme circulaire toepassingen maken om gegevens over waardeketens en productinformatie beter te kunnen delen
     
  • De positie van de consument versterken

Consumenten krijgen toegang tot betrouwbare informatie over onder meer de repareerbaarheid en de duurzaamheid van producten. Dat moet consumenten helpen om duurzame keuzes te maken. Europese consumenten krijgen een ‘recht op reparatie’.

  • Circulariteit in de industrie bevorderen

Circulariteit maakt deel uit van een bredere omslag van de industrie naar klimaatneutraliteit en concurrentievermogen op de lange termijn. Het kan binnen de waardeketens en productieprocessen aanzienlijke besparingen opleveren, extra waarde genereren en economische kansen creëren. Hieronder gaan we verder in op de textielindustrie.

2. Het afvalbeleid verder aanscherpen

De nadruk zal liggen op het voorkomen van afval en de omzetting ervan in hoogwaardige secundaire grondstoffen. Die nieuwe grondstoffen moeten een plaats krijgen in een goed functionerende markt voor secundaire grondstoffen. De Commissie legt ook de export van afval uit de EU aan banden.

"Samen met modeondernemers, EU-beleidsmakers en Flanders DC bouwen we aan een kant-en-klare circulaire mode waardeketen waarmee gaandeweg overstock en afval gereduceerd kunnen worden."

Evelyn Lafond,

OVAM

Wat moet je nog weten als onderneming?

  • De Commissie stimuleert de financiering van de circulaire economie verder: met een eenduidig financieel begrippenkader (taxonomie), milieucriteria voor financiële producten, het ondersteuningsplatform voor financiering van de circulaire economie en de mobilisatie van particuliere financiering.

  • Er komen bijkomende initiatieven om circulaire economie in het beleid en de (duurzaamheids)rapportering van bedrijven in te bedden.

  • Goed ontworpen fiscale maatregelen van de lidstaten (milieubelastingen, btw-verlaging voor circulaire activiteiten,...) krijgen een duw in de rug.

  • De Europese instrumenten om innovatie en onderzoek te ondersteunen gaan zich meer op (het meten van) de circulaire economie richten.

De Commissie laat indicatoren over het gebruik van hulpbronnen en materiaalvoetafdrukken verder ontwikkelen.

What’s next?

Een grondig Europees beleid creëren is een werk van lange adem. In de komende jaren wordt er onderzocht en besproken welke concrete acties in wetgeving gegoten zullen worden. Dat textiel eindelijk zo hoog op de agenda is komen te staan, is een evolutie die we enkel maar kunnen toejuichen. 

Landen en sectorfederaties zullen standpunten innemen en hun posities formuleren richting het Europese niveau, waar de uiteindelijke beslissingen genomen worden. Vanuit Flanders DC zijn we graag een klankbord en nemen we een verbindende rol op: we proberen de juiste stakeholders vanuit de mode- en designwereld mee rond de tafel te krijgen. Laat van je horen! Wil je meer weten? Stuur dan een mailtje naar jasmien.wynants@flandersdc.be


Dit artikel is gebaseerd op een overzichtsartikel van Vlaanderen Circulair. Ben je getriggerd en op zoek naar meer informatie? Lees dan hier verder.