Kunstenaar Dries Depoorter hackt webcams en laat iedereen meekijken. Hij toont met zijn werk de invloed van technologie op de samenleving. Met Die With Me ontwikkelde hij een app die mensen met een bijna lege telefoonbatterij met elkaar verbindt. Creativiteit anno nu. Het is slechts één van de tools, websites en apps waarmee hij de wereld verovert en wereldwijd lezingen geeft. Hij experimenteert met privégegevens van willekeurige mensen die hij vindt op het internet. Hij kaart in zijn projecten thema’s aan als sociale identiteit, het delen van big data, het versleutelen van gegevens en (het gebrek aan) de bescherming van onze online privacy.

Dries Depoorter

Dries Depoorter © Alona Vibe

Wie is Dries Depoorter?

  • studeerde zes jaar elektronica
  • maakte de switch naar het kunstonderwijs en studeerde mediakunst aan KASK Gent
  • werkte twee jaar als concept provider bij reclamebureaus
  • is ondertussen vier jaar zelfstandig als kunstenaar en creative technologist
  • stelt zowel nationaal als internationaal tentoon: Barbican, BOZAR, IDFA Doclab, Mundaneum, FOMU, Z33, Ars Electronica, Frankfurter Kunstverein, Athens Digital Art Festival, Para Site Hong Kong, The Glassroom San Francisco,...
  • geeft lezingen wereldwijd: TEDx, SXSW Texas, Mutek Montreal, KIKK Festival, Internet Week Denmark,…
  • www.driesdepoorter.be

Vanwaar komt je fascinatie voor thema’s als technologie, data en privacy?

Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in technologie en de gevolgen ervan. Het maakte iets los. Als beginnend kunstenaar had ik vier projecten die rond mezelf draaiden, waarbij ik persoonlijke informatie over mezelf publiceerde. Daarmee kwam ik in de problemen. Het wakkerde mijn interesse aan en de fascinatie voor privacy en ‘surveillance’ groeide.

Je online op uiteenlopende manieren presenteren vormde de inspiratie voor je werk TinderIn.

Een sollicitant die zichzelf serieus neemt, zorgt voor een strakke LinkedIn-pagina met foto's die door zijn potentiële baas gezien mogen worden. Een gewiekste vrijgezel zorgt voor een gelikt Tinder-profiel met dito foto's die de hormonen van zijn potentiële date doen gieren. De discrepantie tussen de foto's op LinkedIn en Tinder liet ik zien in het project TinderIn, door de foto’s van eenzelfde persoon naast elkaar te plaatsen.

Wat wil je bij de bezoeker of kijker bereiken?

Ik toon met mijn werk de gevaren van sommige nieuwe technologieën en trends. Er wordt wel over geschreven, maar ik wil het tastbaar maken.

Ik tast grenzen af en gebruik vaak humor om het aan de man te brengen.

Hierin zoek ik een balans. Voor mij is het belangrijk dat mijn werk gemakkelijk uit te leggen is. En dat je geen twee jaar kunstgeschiedenis moet gestudeerd hebben om een bepaald kunstwerk te ‘snappen’. ​

Strookt het online leven nog met de werkelijkheid?

Tinder en LinkedIn zijn eigenlijk tegenovergestelde platformen. Daar zat iets interessants in. Voor mij was het belangrijk om geen toestemming aan de personen te vragen, wat me uiteindelijk wel wat in de problemen bracht. Het is een dunne grens. Het project is snel opgepikt door de media. Advocatenbureaus schreven er toen blogs over. De ene omschreef het als legaal, de andere als illegaal. We gaan ver om online geliefd te zijn. Veel mensen staren zich blind op hun aantal volgers.

Get Popular Vending Machine, Dries Depoorter

Get Popular Vending Machine, Dries Depoorter © Kristof Vrancken

Een ander project van mij is de Get Popular Vending Machine met de scratch tickets, waarbij je populair kan worden door te scratchen. Je kan tot 25.000 online followers winnen. Ik verkoop ze in een kunstcontext, in vending machines op festivals. De winstkans is 5%. Het is een kunstproject, maar je kan écht winnen. 1.000 valse volgers koop ik aan voor amper 17 dollar. Een vervolg daarop is Quick Fix, een automaat die je toelaat om voor een paar euro honderden volgers of likes te kopen op social media.

Scratch Tickets, Dries Depoorter

Scratch tickets, Dries Depoorter © Kristof Vrancken

Privacy is passé. Zijn we ons te weinig bewust van hoe kwetsbaar we zijn?

Ik wil mensen aan het denken zetten.

Niet door het uit te leggen, wel door mijn werk te laten spreken. In de installatie Face Detected vroeg ik negen beeldhouwers om een gezicht te boetseren. De computer kijkt of hij het gezicht herkent en op dat moment is het kunstwerk af. De beeldhouwers stoppen dus met boetseren zodra de computer een gezicht herkent. 

Face Detected, Dries Depoorter © Boudewijn Bollmann

Face Detected, Dries Depoorter © Boudewijn Bollmann

Mijn werk Jaywalking is dan weer gebaseerd op onbeveiligde camera’s: het toont drie schermen en drie drukknoppen. De drie onbeveiligde en op het internet aangesloten camera’s zijn gericht op een kruispunt, om te detecteren of iemand door het rode licht wandelt. Als toeschouwer krijg je de vraag: Would you like to report the jaywalker? Druk je op de knop, dan stuur je een e-mail naar het dichtstbijzijnde politiekantoor met in bijlage een afbeelding van de persoon die door het rode licht wandelt. Jaywalking Frames is dan weer een afgeleide ervan: het is een reeks van foto's van mensen die door het rode licht lopen. De foto's zijn te koop aan de prijs van de geldboete in het land waar de foto is genomen.

Jaywalking, Dries Depoorter

Jaywalking, Dries Depoorter © Marion Bornaz

Jaywalking Frames, Dries Depoorter

Jaywalking Frames, Dries Depoorter © Boudewijn Bollman

Niet iedereen neemt het zo nauw met intellectuele eigendom. Dat ondervond je zelf met Die With Me.

Die With Me is een app die je enkel kan gebruiken bij minder dan 5% batterij en wordt door mede-ontwikkelaar David Suprenant en mezelf als ‘Die together in a chatroom on your way to offline peace’ omschreven. De app stond een tijdlang bovenaan in de Apple App Store. Enkele weken na de lancering werd deze reeds gekopieerd, waarna ik eiste om de app binnen de 24 uur offline te halen. De app had zelfs dezelfde naam in de Google Play Store. Een paar uur later hebben ze de naam veranderd naar Live With Me. Ik zou alle kopieën, flauwe afkooksels vaak, kunnen aanvallen. Maar ik wil er niet te lang bij stilstaan. Ik maak liever nieuwe apps dan me daarmee bezig te houden.

Die With Me, Dries Depoorter

Die With Me, Dries Depoorter © Dries Depoorter

Ben je nog met plagiaat geconfronteerd?

Elektronicamerk LG bracht een printcampagne op basis van TinderIn, waarna ik het reclamebureau een factuur van 10.000 euro stuurde voor het gebruik van mijn idee. Geen reactie, maar de creatief directeur blokkeerde mij wel via sociale media. Betaald hebben ze niet, wat ook niet echt de bedoeling was, maar ik wilde dat zij wisten dat ik wist dat ze zonder schroom mijn idee stalen. Opnieuw verschenen er online artikels.

Ik geloof dat kunstenaars de R&D van reclamebureaus zijn.

Internet reguleert en mensen zijn slim genoeg om het origineel van de kopie te onderscheiden. Ik ben ook niet het enige slachtoffer. Je ziet het vaker dat reclamebureaus ideeën van kunstenaars stelen.

Quickfix, Dries Depoorter

Quick Fix, Dries Depoorter © Dries Depoorter

Quickfix, Dries Depoorter

Quickfix, Dries Depoorter

Je geeft ook heel wat talks over jouw werk. Hoe ervaar je dat aspect?

Het neemt een hoge vlucht: van TedX in Brussel tot South by Southwest in Texas. Ik beschouw mezelf als kunstenaar én ondernemer. Op de academie lijkt het haast een taboe om over geld en inkomen te praten. Ik hoop dat daar ruimte voor komt in onze kunstopleidingen. Kunstscholen in het buitenland hebben daar wél aandacht voor. Ik heb veel geleerd door te werken als concept provider voor reclamebureaus. Het is een sector waar creativiteit en ondernemerschap samenkomen. De reclamewereld staat haaks op de kunstscène. Ik vind het nog steeds belangrijk om me niet alleen te laten omringen door kunstenaars, maar ook door echte ondernemers. Want de ondernemingszin is ontzettend belangrijk, ook in een kunstcontext. Daarom dat ik soms nog werk als freelance concept provider.

Verzet je je tegen het idee dat je van kunst niet zou kunnen leven?

Ik heb het geleerd. Met vallen en opstaan zoals het in elke job is. Dat gaat van een prijs bepalen tot uiteindelijk neen zeggen tegen wie onvoldoende biedt. Sommige projecten falen, andere niet. Vaak is het voldoende voor mij als het wordt opgenomen door de media. Daardoor stijgt het aantal vragen voor lezingen. Ik ben veel onderweg, van designfestivals over technologiebeurzen tot kunstevents. Die artist talks zijn een groot onderdeel van mijn job geworden.

Daarnaast waag je ook de sprong naar de museale context.

Voor mij was dat altijd vanzelfsprekend.

Mooi is het dat steeds meer musea zich aan nieuwe mediakunst wagen.

Geleidelijk aan wordt het voor hen even relevant als schilderijen of beeldhouwwerken. Ik drijf mee op de grotere aandacht voor deze vormentaal met een groeiend aantal vragen. Zo vond men onder meer Die With Me passen in een expositie, al is het natuurlijk een internetproject. Het als app presenteren in een museum leek mij geen goed idee. Daarom maakte ik een installatie met een neonlamp, die ‘Die with me’ zegt, met daarnaast de chatroom die constant openstaat. Je kan live volgen zónder dat je een lage batterij hebt. Zo wordt het een concreet en verstaanbaar verhaal. Voor mij is het belangrijk dat het een groot publiek aanspreekt en dat ik het in verschillende vormen maak.