Rope, het reizende kunstwerk van Ief Spincemaille, hield onder meer al halt op de Milan Design Week en Pukkelpop en speelt momenteel ook een belangrijke rol in de voorstelling INVITED van Seppe Baeyens en Ultima Vez/KVS op het TheaterFestival. Nadien zal het touw ook neerstrijken op SuperNova in Antwerpen. Hoog tijd voor een gesprek met de maker van de ‘blauwe vlecht zonder autonome waarde’.

De voorstelling INVITED van choreograaf Seppe Baeyens wordt voornamelijk gecreëerd door de aanwezige toeschouwers, maar een onmisbare rol is weggelegd voor Rope, de hemelsblauwe en bijzonder wendbare creatie van de Leuvense kunstenaar en scenograaf Ief Spincemaille. Overal waar Rope komt, levert het dialoog en verwondering op — participatietheater bij uitstek.

INVITED, Seppe Baeyens en Ultima Vez/KVS

INVITED, Seppe Baeyens en Ultima Vez/KVS © Danny Willems

Wil je op de hoogte gehouden worden van nieuwe artikels in dit magazine? Schrijf je in op onze nieuwsbrief!

‘I am a rope. I am 65 meters long and 30 cm thick. I weigh 196 kg. It would take eleven people to carry me.’ Waar ontspringt het idee om zo’n groot touw te maken?

Rope is ontstaan vanuit een designprobleem, wat door budgettaire redenen later is opgepikt door het Europese netwerk N.O.W.. Ik wou een werk creëren voor een plein en daarbij de vrijheid van het plein garanderen. Bij een statisch kunstwerk lukt dat niet, bij een activerende vorm wél.

Ik zocht een radicaal open monument, een designconcept dat door het te activeren een heel andere invulling krijgt.

Het resultaat was een 65 meter lang touw, dat door de enorme uitvergroting zijn oorspronkelijke functie is kwijtgeraakt. Dat maakt van Rope een ‘nulobject’, een blauwe vlecht zonder autonome waarde.

Hoe kan Rope dat functieverlies tegengaan?

Sinds de creatie – de vlechting – in april 2017 begeeft Rope zich in verschillende ruimtelijke contexten; van in-situ improvisaties in Firenze tot de Galerie Pinsart in Brugge of het strand van Oostende tijdens Theater Aan Zee. Uiteraard leent het zich goed om erop te zitten of te staan, maar iedere nieuwe context levert ook extra functies op.

Net dat functieverlies – of de functiewinst – is het uitgangspunt van Rope: in de onbestemdheid zit de verbeelding. Rope is in essentie heel afhankelijk van de ander: het treedt in dialoog met de omgeving, creëert interactie en krijgt daardoor betekenis. Dat gebeurt spontaan, zonder dwang.

Rope in Firenze

Dat spontane karakter vertaalt zich min of meer als ‘Do something with me’, zoals online wordt aangekondigd. Hoe vrij is die uitnodiging ?

Je kan niet zomaar binnenstormen en Rope meepakken voor je eigen avontuur (lacht). Alles gebeurt steeds in overleg. Wanneer we Rope ergens plaatsen, introduceren we het steeds zelf. Het gesprek wordt door ons gestart, maar de eigenlijke dialoog is daarom nog niet voorspelbaar. Iedere locatie heeft tot nu toe een waardevolle ervaring opgeleverd.

Krijg jij als maker nog vat op die verschillende reacties?

Rope dient als metafoor voor de kunstenaar en diens nooit gedefinieerde taak. Net zoals in mijn vorige kunstwerken pleit ik voor een artist-decentered methode, waarbij de kunstenaar niet meer op de voorgrond treedt. Rope kreeg van mij een basisvorm mee, maar uiteindelijk vormt het zich door de context waarin het zich bevindt.

Moet die context best artistiek zijn, of niet?

Rope heeft al op verschillende locaties gestaan, zowel in artistieke als niet-artistieke ruimtes. Rope komt het best tot z’n recht op plekken die ver van mijn vertrouwde habitat liggen, maar waar het toch in een dagelijkse context wordt geplaatst. Dat maakt de spanning en de mogelijke dialoog alleen maar groter. Je kan je als kunstenaar wel een idee vormen van de mogelijkheden en je schept voor jezelf misschien enkele verwachtingen, maar op het moment dat je Rope loslaat in de publieke ruimte zeg je eigenlijk: "Het is niet meer alleen van mij. Nu zijn jullie mede-eigenaars."

Rope op Theater Aan Zee 2018

Rope op Theater Aan Zee 2018

Hoe gebeurt dat in INVITED?

De voorstelling is gebaseerd op participatie, maar die wordt niet opgelegd. De mensen móeten niet dansen, ze worden getoond zoals ze zijn. Rope brengt hen samen en doet dat op een niet-dwingende manier. De choreografie is ook niet moeilijk. In die eenvoud zit de interactie.

Voor de scenografie van Tornar werkte ik al samen met Seppe Baeyens, maar deze keer had ik in eerste instantie niet voor ogen dat Rope kon dienen als dansdecor. Pas nadat Seppe me benaderde met de vraag of hij Rope mocht gebruiken, en nadat ik vele repetities van INVITED bijwoonde, zag ik dat er andere pistes mogelijk waren. 

Op zijn blog schrijft Rope: ‘I am traveling to reshape myself’. Zijn er al reizen ondernomen die anders afliepen?

In principe loopt alles anders dan verwacht, aangezien je aangewezen bent op de reactie van de omgeving.

De enige context die min of meer voorspelbaar is, is die wanneer Rope in een museum wordt geplaatst – al is het zelfs in die context een redelijk experimenteel werk.

Tijdens de afgelopen editie van Theater Aan Zee heeft Rope op verschillende plekken in Oostende gelegen, met elk een ander avontuur: in een café in Oosteroever, over het Zeeliedenmonument, in een moskee, op de dijk en uiteraard ook op het strand. Zeker die laatste onderneming was de moeite. Oorspronkelijk wilden we Rope enkel op het strand plaatsen om beelden te maken met de vloedlijn. Rope is er uiteindelijk een hele dag in interactie gegaan met kinderen en strandbezoekers. Die eerste dag met Rope aan zee was dus zeer geslaagd.

Vorige week was Rope op Pukkelpop, met het plan om drie geometrische figuren uit te beelden. Er is er maar één gelukt, een vierkant van 15 op 15 meter, met moeite dan nog. De Main Stage van Pukkelpop bleek een zeer vreemde plek te zijn, ver buiten de fysieke comfortzone van Rope. Die dialoog was intens en waardevol, maar bleef wel op het fysieke niveau hangen.

Rope op Pukkelpop 2018

Rope op Pukkelpop 2018

Beoogt Rope nog een verdere internationale carrière?

Na de ervaringen in Firenze, Milaan, Berlijn, Potsdam en andere steden willen we alleen nog maar verder reizen. Er is veel vraag naar Rope en het heeft potentieel om naar Afrika of het Oosten te gaan. Daar kan het in nieuwe contexten, in kleine dorpen of in andere tentoonstellingen opnieuw onaangekondigd opduiken en nieuwe functies genereren.

Een eindbestemming heeft Rope voorlopig niet.

We blijven reizen en het kunstwerk tonen tot de mogelijkheden op zijn.

In de nabije toekomst gaat Rope nog mee op tournee met INVITED en zal het eind september tijdens het SuperNova-festival in Antwerpen voor het MAS liggen, bovenop de Dead Skull van Luc Tuymans.

De avonturen van Rope zijn (voor de afwezigen) steeds te volgen op de blog. Hoe belangrijk is dit schrijven?

Het blogdagboek maakt absoluut deel uit van de installatie, al gebeurt die reflectie natuurlijk pas achteraf. Het schrijfproces is essentieel aan Rope, het is noodzakelijk om de reacties te interpreteren. De ontmoeting van de toeschouwers met Rope is steeds zeer efemeer, het is pas door erover te schrijven dat je die ontmoeting zichtbaar kan maken.

Zo lag Rope tijdens de zesde dag van Theater Aan Zee op een plein voor een appartemensgebouw, langs hem stond er in krijt ‘HALLO’ geschreven. Toen is er een bewoner afgedaald om ‘Hallo’ terug te zeggen tegen Rope. Stefaan, zo heette de bewoner, kwam praten en is de hele dag gebleven. Saskia De Coster was toen twee dagen gastschrijver voor de blog en heeft die ervaring neergepend op de website van het festival. Dit was achteraf gezien een perfect voorbeeld van zo’n onverwachte interactie. Wij installeren Rope ergens en Rope laat op zijn beurt de omgeving resoneren.


Dit artikel werd overgenomen uit de dagkrant van Het TheaterFestival. Lees alle artikels op www.theaterfestival.be/blog.

Het TheaterFestival brengt tien dagen het beste van het afgelopen theaterseizoen!

Ontdek het programma en lees meer op de blog.