Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Zorg dat alles wat je doet uit een noodzaak komt om iets te vertellen, iets te creëren of iets in gang te zetten. Ik heb geleerd om te focussen op mijn kwaliteiten en altijd open te staan om te leren. Ik kies er bewust voor om op een zo ethisch mogelijke manier te ondernemen. Ja, ik wil graag geld verdienen, maar het is veel belangrijker om te investeren in langdurige samenwerkingen en te weten dat iedereen zijn hart en ziel erin legt. Bij ondernemerschap bestaat ook de kans om je snel te vergelijken met anderen en de concurrentie aan te gaan. Ik ben mijn eigen grootste vijand en vriend, succes heeft niets te maken met wat de ander doet, maar vooral met wat jij naar de tafel kan brengen.”

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Er moet veel meer ingezet worden op kruisbestuiving en op het correct waarderen van ieders inzet, ook geldelijk. De reden waarom ik graag in Brussel en Amsterdam werk, is dat mensen daar heel makkelijk in de omgang zijn en zichzelf onmiddellijk van hun beste kant laten zien. Als ondernemer heb je soms geen tijd te verliezen. Samenwerken en samen denken waardeer ik dan ook het meest. Als ik een contact heb waar jij iets mee kan, dan deel ik dat met je. Als jij een contact hebt waar ik iets mee kan, dan deel je dat met mij. Er moet meer bewustzijn bestaan rond ondernemerschap waarbij we elkaar aanmoedigen als er gewonnen wordt. Tot slot moet er veel meer geïnvesteerd worden in stedelijkheid, wat ook tot de Vlaamse canon behoort.”

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Wees trouw aan jezelf en behandel iedereen als gelijke. Voor mij is dat een basiswaarde waaraan ik telkens opnieuw vasthoud, waar ik ook ben, met wie ik ook in contact kom. Wanneer je je kwetsbaar opstelt, zal je sneller een wederzijds vertrouwen opbouwen. Wees van in het begin dan ook eerlijk over je intenties, over wie je bent en wat je wil. Ik hecht veel belang aan die eerste ontmoeting en de eerste indruk die dan wordt gevormd. Of je nu in gesprek gaat met een CEO, arbeider of een gemeenschap: start een samenwerking op gelijke voet. Iedereen wil met respect behandeld worden, heeft behoefte aan bevestiging en wil het liefst van al eerlijke feedback. Als je de tijd neemt om dat vertrouwen te laten groeien, dan maakt dat het contact sterker en werkt dat in het verdere proces in ieders voordeel.” 

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Op meer aandacht voor een breder, diverser begrip van design. Ik ben zopas uitgeroepen tot Designer van het Jaar (door Biënnale Interieur, Knack Weekend en Le Vif Weekend), waarmee ik, door de aandacht die ik erdoor krijg, meer draagvlak wil creëren voor design dat verder gaat dan het creëren van een esthetische meerwaarde. Het is niet altijd evident om vanuit die visie een plek op te eisen, om je op de juiste manier te uiten of simpelweg om serieus genomen te worden. Ik hoop dat dat ook uitstraalt op andere ontwerpers en bedrijven die met andere aspecten van design bezig zijn. Design kan zeer breed toegepast worden, vanuit uiteenlopende vraagstellingen of problemen. Dat is iets wat ik heb ondervonden tijdens trajecten waarin ik met heel wat verschillende partners heb samengewerkt. Design toepassen voor een vzw, ngo of bedrijf vergt een totaal andere aanpak. Design acting is daarbij van belang, waarbij de designer zich laat omringen door verschillende mensen die elk hun eigen competenties hebben.” 

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Zorg ervoor dat je je eigen ding blijft doen. Ik had in het verleden te vaak de neiging om naar anderen te luisteren en het traditionele pad te volgen, ook al voelde dat niet juist. Sinds ik me losgemaakt heb van opgelegde kalenders en systemen in de modesector voel ik me bevrijd en voel ik me eindelijk één met mijn merk Helder Antwerp. Ik hoef geen jaar op voorhand klaar te zijn met een nieuwe collectie en kan meer in het moment leven en werken. Verkopen doe ik nu alleen nog rechtstreeks aan de consument via de webshop en pop-upshops, wat het voor mij veel persoonlijker en aangenamer maakt.”  

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Zonder twijfel transparantie. Toen ik mijn label Helder heb opgestart, bedacht ik me dat niemand op het zoveelste nieuwe modemerk zat te wachten, dus vond ik het een must om het vanaf het begin op een duurzame manier aan te pakken. Zo was mijn eerste collectie gemaakt uit 100% biokatoen. Veel modemerken beweren duurzaam te zijn, maar staven het onvoldoende. Er is behoefte aan een algemeen label of certificaat dat duurzaamheid met parameters beoordeelt. Het is niet alleen belangrijk om te weten waar de stuks worden gemaakt, maar ook uit welke materialen ze bestaan en wat de herkomst van die materialen is. Transparantie is noodzakelijk om het fenomeen van greenwashing tegen te gaan. We moeten met z’n allen de consument bewuster maken. Ik geloof dat dat de toekomst is van de modesector.” 

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Enkele jaren geleden kocht ik het boek Things Are What You Make of Them: Life Advice for Creatives van Adam J. Kurtz. Elke pagina in het boek lijkt op een snel neergekrabbelde notitie. Waar je het ook openslaat, vind je een korte boodschap van relativering, inzicht en hoop. Op een van de pagina’s staat onder de titel ‘Feel content’: ‘Niemand krijgt alles wat hij wilt. Er zal altijd wel iets zijn, er ontstaan nieuwe problemen. In plaats van naar perfectie te streven, is het beter naar voldoening te streven. Zoek een manier om tevreden te zijn met wat je al hebt en je zal altijd precies hebben wat je nodig hebt.’ Er zullen inderdaad altijd problemen blijven komen, streef daarom naar contentement in plaats van naar perfectie. Perfectionisme is een eigenschap van veel creatieven en dat is mooi op een bepaalde manier, maar het laat je toch ook vaak met een leeg gevoel achter. Af en toe lukt het me om op het einde van een creatief proces of project te denken: ik heb echt mijn best gedaan en dat is genoeg. En dat voelt heerlijk.” 

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Op meer ontmoetingen! Samen met Gwen Dubois en Nena Driehuijzen richtte ik The Lonely Freelance Club op. Onze enige activiteit is jaarlijks een nieuwjaarsbrunch organiseren vanuit het idee dat freelancers nooit uitgenodigd worden voor een personeelsfeest en dat we er daarom zelf een organiseren. Eigenlijk is het een manier om gelijkgestemde, onbekende en dus onbeminde creatievelingen uit verschillende domeinen te leren kennen. Elk jaar ontmoeten we nieuwe, gepassioneerde mensen die op hun beurt weer nieuwe mensen leren kennen. Het zorgt er ook voor dat je bij toekomstige projecten niet aan de usual suspects denkt, maar misschien eens aan iemand die je recent hebt ontmoet. Een pleidooi voor meer ontmoetingen dus! Om maar te zeggen: we zitten allemaal in hetzelfde schuitje en dan is het fijn om te weten wie je medepassagiers zijn.” 

Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt? “Je moet ernaar streven zo goed mogelijk te zijn in wat je doet, dat je opdrachten nooit mag laten aanslepen, dat je je klanten te allen tijde goed moet verzorgen en alles tegen de deadline moet afwerken, leken me altijd vanzelfsprekende dingen. Wat ik doe, is geen voor de hand liggende job, want ik werk voor 80% met humor, iets wat vaak betwistbaar is, aangezien niet iedereen om hetzelfde lacht. Ik herinner me daarnaast het advies van mijn vader, die ook tekenaar is: of je nu een tekening maakt voor de Boerinnenbond of voor The New York Times, beide tekeningen moeten even goed zijn, want je weet nooit wie je tekening te zien zal krijgen. Een raad die ik mezelf gaf en nu nog altijd geef: probeer naast je best te doen ook zoveel mogelijk je eigen zin te doen. Want als je je werk graag doet, lever je ook betere kwaliteit af en voelt het eigenlijk nooit echt als ‘werk’ aan.”

Waarop moet nog meer ingezet worden in de toekomst? “Als cartoonist en tekenaar behoor ik tot de cultuursector, een sector die altijd onderschat wordt, zelfs door onze eigen beleidsmensen. En het lijkt alsof daar steeds minder op ingezet wordt. Het is alsof in die sector vaak voor niks mag worden gewerkt. Het is evident dat je de bakker betaalt als je croissants gaat kopen en dat je de loodgieter, de notaris en de dokter betaalt. Maar films en muziek worden zonder veel nadenken gratis gedownload en tekeningen en cartoons worden gratis verspreid op sociale media. In deze donkere tijden bieden muziek, concerten, films, theater en tv-programma’s nochtans troost. Veel mensen zien cultuur als moeilijkdoenerij, als moeilijk begrijpbare kunstwerken of naakte acteurs op een podium, al moet er voor elk wat wils zijn. Cultuur is iets waar we allemaal op terugvallen, en zullen terugvallen.” 

Wil je weten wat Rizon Parein, Laurence Leenaert, Oana Bogdan, Dagmar Blommaert en Sam Bettens op deze vragen antwoordden? Ontdek het in dit artikel.

De antwoorden van Tom De Cock, Karen François, Jelke Stoop, Annelies Verbeke en Michael De Cock lees je in dit artikel.

Wat waren de antwoorden van Soe Nsuki, Tom Struyf, Dirk Wynants, Klaas Rommelaere en Griet Depoorter? Check ze in dit artikel.